het Westerborkpad

By fred – Posted on

wandel verslag # is op 23 september 2022 bijgewerkt ! scrol naar onder voor de nieuwste verslagen

Een pad met een indringende geschiedenis.

Tussen augustus 1942 en juli 1943 moesten twaalf leden van de familie Pakkedrager op last van de nazi’s hun woonplaats Amsterdam verlaten. Een aantal van hen kwam via de Hollandsche Schouwburg in Kamp Westerbork terecht. Allen werden vermoord in Sobibor of Auschwitz.

Het Westerborkpad brengt de deportatieroute van de familie Pakkedrager in beeld. Het pad is op initiatief van de heer Jan Dokter, die zelf in 2008 ter nagedachtenis aan zijn twaalf gedeporteerde familieleden deze tocht volbracht, door de KNBLO wandelsportorganisatie verder gerealiseerd. Ook medewerkers van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en de Hollansche Schouwburg hebben hiervoor vele werkzaamheden verricht.
zaterdag 7 maart 2020 start tocht met proloog en etappes 1 en 2 : vanaf het treinstation Amsterdam Centraal naar het treinstation Weesp.

De totale lengte van het Westerborkpad is -van de Hollandsche Schouwburg tot voormalig kamp Westerbork – 285 km. Met inbegrip van de proloog ( station Amsterdam Centraal naar de Hollandsche Schouwburg ) en twee rondwandelingen bij Nunspeet en ‘t Harde is de totale afstand 340 km. In alle vroegte met de auto naar P&R station Weesp gereden vandaar op de trein gestapt naar Amsterdam Centraal en om 09.15 uur ging ik op weg.

De eerste 6 km ga je slingerend vanaf het station wandelend door de Amsterdamse grachtengordel. Herengracht, Keizersgracht en ga zo maar door. Zo vroeg op straat is het nog lekker stil en af en toe hou ik stil om naar de monumentale grachtenpanden te kijken. Hier woont dus de fine-fleur van “bekend STORY” Nederland ?? Maar aan de naamborden op de muren van de kapitale panden is te zien dat er ook heel veel kantoren van bedrijven in gevestigd zijn.
Via de Leliegracht en Prinsengracht passeer ik het Anne Frank Huis. Zelfs nu, zo vroeg, staan er al vele toeristen voor de deur. Voor een bezoek zal ik later eens terugkeren, na wat foto’s te hebben gemaakt loop ik verder. Langs het standbeeld van haar richting de Westermarkt met van hieruit een prachtig gezicht op de Westertoren.
Over het Thorbeckeplein en het Rembrandtplein, stukje langs de bloemenmarkt en loop vervolgens een stuk verkeerd. Inmiddels moet ik oppassen met ademhalen ; ik wordt haast maf van de regelmatig terugkerende “wietlucht” om mijn hoofd. Alles en iedereen wat mij in dit gebied passeert lijkt wel “te blowen”. Met een lus die niet in mijn wandelroute staat beland ik toch op het Waterlooplein en steek de Amstel over en weer even later passeer ik de Stopera.
Een stukje Weesperstraat en deze gaat over in J.D. Meijerplein met links het Joods Historisch Museum. Hier tref ik ook een drietal bezienswaardigheden uit mijn route. Het museum, het monument van de Dokwerker en om de hoek in het Wertheimpark ligt het Spiegelmonument gemaakt door Jan Wolkers.
Jonas Daniël Meijer ( 1780-1834 ) was de eerste Joodse advocaat in Nederland. Het monument van de Dokwerker ligt nog rondom vol met bloemstukken. Van 1942 tot 1945 heette dit plein de Houtmarkt. Op 23 en 24 februari 1941 hielden de nazi’s razzia’s in de Joodse buurt. Op het Jonas Daniël Meijerplein werden 425 Joodse jongens en mannen samengedreven, die via kamp Schoorl naar Buchenwald en Mauthausen gedeporteerd zouden worden. Als reactie op deze razzia’s werd op 25 en 26 februari op verschillende plaatsen in Amsterdam het werk neergelegd. De staking breidde zich uit tot buiten de hoofdstad en vormde zo het enige grootschalige Nederlandse protest tegen de Jodenvervolging. De bezetter brak de staking met geweld. Ter nagedachtenis aan de Februaristaking werd in 1952 de Dokwerker onthuld. Het beeld is gemaakt door Mari Andriessen.
Het in 1977 onthulde Spiegelmonument gemaakt door Jan Wolkers bevond zich oorspronkelijk op de Oosterbegraafplaats. Wegens ruimtegebrek, een gevolg van toenemende belangstelling voor de jaarlijks terugkerende herdenkingen van het Nederlands Auschwitz Comité is het monument in 1993 verplaatst naar het Wertheimpark. Ik trof het vandaag slordig en onverzorgd aan. Een teken dat het niet goed onderhouden wordt. Het is zelfs eenmaal vernield en meerdere malen beschadigd. Ieder jaar vindt hier de Auschwitz Herdenking plaats.
Na 6 km heb ik de proloog van de tocht volbracht en kom ik aan bij de Hollandsche Schouwburg aan de Plantage Middenlaan in de Plantagebuurt. Het gebouw werd in 1892 als Artis Schouwburg in gebruik genomen. Vlakbij de oude Jodenbuurt gelegen, trok het theater veel Joodse bezoekers. De nazi’s veranderden de naam van het theater in 1941 in “Joodsche Schouwburg”. Onder die naam werd het gebouw in 1942 gevorderd door de bezetter en ging het dienst doen in 1942 en 1943 als meld en verzamelplaats voor opgepakte Joden uit Amsterdam en omgeving. In de schouwburg wachtten vele tienduizenden Joden op hun deportatie, doorgaans via kampen Westerbork en Vught, naar de vernietigingskampen in Oost-Europa. De kinderen moesten gescheiden, van hun ouders, in de tegenovergelegen creche hun deportatie afwachten. Onder leiding van Walter Süskind, Felix Halverstadt en Henriëtte Pimentel werden circa 600 kinderen via deze creche uit de schouwburg gered.  Op 19 november 1943, na het laatste transport van Joodse onderduikers, werd de “Umschlagplatz Plantage Middenlaan”, zoals de bezetter die noemde gesloten. Het theater, van meet af aan ongeschikt voor deze perverse functie, was letterlijk en figuurlijk uitgeleefd ! ( klik op foto voor vergroting ).
Ik vervolg mijn tocht en steek vervolgens de Sarphatistraat over, het Alexanderplein en de Mauritskade en kom langs het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Weer verderop ga ik rechtsaf het Oosterpark binnen.
De Schreeuw ; dit monument gemaakt door Jeroen Henneman en ter nagedachtenis van de moord op Theo van Gogh, passeer ik in het park. Het Oosterpark is een stadspark van circa 12 ha groot en ligt in de Oosterparkbuurt. Het is heel levendig terwijl ik er doorheen wandel, veel jonge mensen met kinderen die zich op speeltoestellen vermaken. Het plotseling mooie weer van deze dag nodigt ook hiervoor uit. Op een bord bij de uitgang lees ik dat er best wel veel vogelsoorten in het park gespot kunnen worden ; Koolmees, Pimpelmees, Heggemus, Roodborst en zelfs Halsbandparkieten.
Op de stoep in de Trasvaalstraat waar ik vervolgens door heen loop liggen z.g.n. Stolpersteine ook wel Struikelstenen genaamd. Struikelstenen zijn een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunther Demnig. Op vele plaatsen in Nederland zijn inmiddels dergelijke “koperen stenen” geplaatst. Deze liggen voor woningen waar vroeger Joodse families woonden die dus tijdens de oorlogsjaren zijn gedeporteerd. Voor de Tweede Wereldoorlog telde de Transvaalbuurt een groot aantal inwoners uit de Joodse middenklasse. In 1941 wees de bezetter het gebied aan als zijnde “Judenviertel”. Vele Joodse gezinnen van elders werden gedwongen zich hier te vestigen. Vanaf 1942 vonden er regelmatig razzia’s plaats, waarbij het Transvaalplein als verzamelplaats diende. Na de grote razzia van 20 juni 1943 waren vrijwel alle Joden uit de Transvaalbuurt weggevoerd.
Muiderpoortstation ; Opnieuw een punt in mijn route die om een stil moment vraagt. Tijdens de Jodenvervolging werden vanaf dit station 11.000 Joden uit Amsterdam en omgeving gedeporteerd naar het doorgangskamp Westerbork. Velen waren afkomstig van de Hollandsche Schouwburg of werden van andere verzamelplaatsen naar dit station gebracht. Ik stop even op het Oosterspoorplein hier staat een monument in de vorm van een roestvrijstalen tekstpaneel. Ik vind het eigenlijk onbegrijpelijk lelijk door dat de “gaten” tekst op het monument bijna niet te lezen is. Op de grond liggen wat “verse”tulpen … een teken dat er regelmatig mensen in gedachten bij het monument stil houden.
Na het park gaat de route via de Celebesstraat en de Valentijnkade Amsterdam geleidelijk uit. Langs een hoge stenen muur waarachter een oude vervallen Joodse begraafplaats ligt, Zeeburg.
Na iets meer dan 12 kilometer nader ik Diemen. Bij een “oud gewezen” tolhuis staan heel uitnodigend enkele bankjes langs de weg. Tijd om te rusten en mijn meegebrachte broodjes gehaktbal te verorberen. Boven mij in de tot dan blauwe lucht begint er wat meer bewolking te verschijnen maar het zal de hele wandeltocht droog blijven ! Bij het station Diemen heb ik een half uurtje later de eerste etappe van de tocht voltooid en begin direct aan de tweede etappe Diemen – Weesp. Immers mijn auto vanochtend vroeg op de P&R aldaar geparkeerd.
Na station Diemen zijn er 3 saaie kilometers, eerst een stuk door een drukke winkelstraat en gevolgd door een lange rechte weg, de Ouddiemerlaan, nabij een nieuwbouwwijk. Rechts aan het einde passeer ik een bijna “droog”staande natuur ijsbaan. De beheerders hebben de moed al opgegeven dat er nog een vorstperiode zal komen dus al het water is al bijna helemaal in het drassige grasland verdwenen. Via de Muiderstraatweg bereik ik het Diemerbos. Het bos is in de jaren van 1990 aangelegd. Grenst in het westen aan de Gaasp en Bijlmerweide. In het oosten aan het Amsterdam Rijnkanaal en naar het zuiden aan de Gaasperdammerweg.
Links de “beoogde” troosteloze ijsbaan, rechts ga ik het Diemerbos in.
Na een korte tocht door het bos nader ik de Muiderspoorbrug.
Ik heb na 19 km de Muiderspoorbrug over het Amsterdam Rijnkanaal bereikt. Deze brug ligt tussen Diemen en Weesp over het kanaal. De eerste brug lag er al in 1892 en het water heette toen nog Merwedekanaal. In 1972 werd de brug vervangen voor een hogere en langere brug. Dat was nodig door de verbreding van het kanaal. In 1995 kwam er een tweede brug bij dat had weer te maken met de treinspoor verbreding. Aan de noordzijde is er een fiets en voetgangers pad gemaakt waarover ik dus naar de overzijde van het kanaal naar Weesp kon wandelen.
Hoog boven het Amsterdam Rijnkanaal.
Na de passage over de brug moest ik nog 2 km over het fietspad wandelen om vervolgens om iets over 15.00 uur weer terug bij mijn auto op het P&R van treinstation Weesp te komen. De kop is er af en de eerste 23 km van de tocht volbracht … nu al indrukwekkende plaatsen en monumenten tijdens deze eerste etappes gezien en bekeken. Er zullen nog velen gaan volgen.
Donderdag 12 maart de draad weer opgepakt. Na de ochtendspits op weg naar P&R treinstation Bussum-Zuid. Kort ritje met de sprinter naar Weesp waar mijn vorige etappe eindigde. Even voor 11.00 uur kon ik op pad voor etappes 3 en 4.
Welkom in de vesting Weesp stond er op een bordje. Net zo welkom bleek het wandelweer voor deze dag. Boven het hoofd een blauwe lucht met een schraal voorjaar zonnetje.
Herkenning … want dit gedeelte van de route loopt samen met het Floris V pad welke ik al eerder heb volbracht. De witte ophaalbrug staat er prachtig bij in het zonnetje.
Ik kom aan bij het Torenfort aan de Ossenmarkt. Het fort werd in 1861 voltooid en maakte met Weesp deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De bouw heeft twee jaar geduurd en vanaf 1892 maakte het deel uit van de Stelling van Amsterdam. Bij het fort staat een monument voor de oorlog slachtoffers en vermiste inwoners uit Weesp.
Ik verlaat Weesp en direct gaat de route over een slingerend asfaltpad langs de rivier de Vecht. Er staat inmiddels een straffe best wel frisse wind maar die heb ik gelukkig in de rug. Ook dit pad komt mij erg bekend voor en aan de markeringsplaatjes is te zien dat dit stuk een route is van meerdere lange afstand paden ( Westerbork pad, Waterlinie pad en Floris V pad). De Vecht ligt hier vol met woonboten, de één nog groter dan de ander.
Na 4 km langs de Vecht te hebben gelopen bereik ik Muiden.
Aan de rand van Muiden ligt een monumentaal sluisje. Het is er nu heerlijk rustig. In de zomermaanden is dat wel anders met vele plezierbootjes en watersporters.
Midden in het vestingstadje tref ik het eethuis café Graaf Floris V. Zo rond het middaguur een prima rustplaats en binnen brand er gezellig een echte open haard. Muiden is een vestingstad en voormalige gemeente in de provincie Noord-Holland. Sinds 1 januari 2016 is Muiden samengevoegd met Naarden-Bussum tot de nieuwe gemeente Gooise Meren.
Na mijn rustmomentje en een heerlijk kaas omelet vervolg ik de route. Via enkele monumentale straatjes kom ik aan de buitenkant van Muiden terecht. De route stuurt mij een hoge grasdijk op en in de verte doemt het fraaie kasteel Muiderslot op. Het middeleeuws kasteel is gebouwd rond 1285. Het kasteel kent roerige tijden en is sinds jaar en dag een Rijksmuseum.
De hoge grasdijk richting Muiderberg. De grond is erg drassig door de vele regenval van de laatste weken. Ook heeft de steeds harder waaiende wind hier vrij spel zo vlak langs het IJmeer. Het strakke blauw verdwijnt langzaam boven mijn hoofd, de bewolking neemt toe en is dus een teken dat er een “frontje” aan zit te komen.
De dijk blijkt kleddernat en vooral bij de overstapjes is het oppassen geblazen dat ik niet uitglijd en in de modder beland. Ook de harde wind van opzij maakt dit stuk in de route niet echt plezierig om te wandelen. Er lijkt maar geen eind te komen aan de winderige dijk.
Gelukkig ik nader inmiddels na 12 kilometer lopen het dorpje Muiderberg en ben blij dat ik die winderige dijk heb mogen verlaten. De route stuurt mij via een fraai dorpsparkje naar de Joodse begraafplaats.
Aan de rand van Muiderberg ligt de grootste Joodse begraafplaats van Nederland. Daterend uit 1642 is het, op de Portugese begraafplaats in Ouderkerk aan de Amstel na, tevens de oudste. Ik loop in gedachten de begraafplaats op. Op de begraafplaats bevinden zich een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Sjoa en een monument dat specifiek refereert aan de vermoorde rabbijnen van Amsterdam. * Het Hebreeuwse woord sjoa betekend letterlijk ‘catastrofe’ en ‘vernietiging’. In de context van de Tweede Wereldoorlog wordt de systematisch uitroeiing van zes miljoen Joden bedoeld.
Na het indrukwekkende bezoek aan de begraafplaats gaat mijn tocht verder voor het tweede gedeelte, de etappe van Muiderberg naar Naarden-Bussum over 10 km. Ik ben verrast want net buiten het dorp moet ik via het fietspad volgens het routeboekje de drukke snelweg A1 oversteken. Ook hier heeft de straffe wind vrij spel en de lucht boven mij wordt steeds grijzer en er nadert dus een regenbui ? Eenmaal aan de overzijde daal ik via een steile trap af richting een dijk met een spoorwegviaduct.
Aan de andere zijde van het spoorviaduct heb ik het gebied met het Naardermeer bereikt. Het Naardermeer is een beschermd natuurgebied aan de noordwestelijke grens van het Gooi. Gelegen tussen Muiderberg, Naarden, Hilversumse Meent en Weesp, in de fusiegemeenten Gooise Meren. Het is een plassengebied met riet, hooiland en moerasbos. Inmiddels niet vreemd meer, ook de graspaden hier op mijn vervolg route zijn kleddernat en drassig. Voorzichtig probeer ik langs de zijkanten uit de bagger weg te blijven.
In dit gedeelte passeer ik ook “De Machine” , een voormalig stoomgemaal uit 1883. Ooit gebouwd om het Naardermeer droog te malen. De droogmaking mislukte, en De Machine werd omgebouwd tot twee woonhuizen. Inmiddels is de lucht steeds dreigender grijs geworden en jawel hoor … de bui regen heeft ook mij bereikt. Gelukkig loop ik met rechts van mij langs een bosrand. Die vangt aardig de regenflarden voor mij op !
Het moet niet gekker worden … maar ik heb mazzel, door die straffe wind is de regenbui binnen 15 minuten overgedreven en komt er weer een blauwe lucht te voorschijn … Als ik Naarden vanuit het bosgebied nader zie ik in de verte de regenbui wegtrekken. Ik moet nog door wat straten slingeren in een buitenwijk van Naarden voor ik het treinstation van Naarden-Bussum bereik. Eindpunt van deze etappes, de stationsklok geeft 16.32 als tijd aan en mijn garmin navigatie geeft 22 km op het display aan.

15 maart 2020 vervolg : etappe 5 en 6 Naarden Bussum – Hilversum Sportpark.
15 maart 2020 : de auto geparkeerd bij station Hilversum Sportpark, hier kom ik later deze dag terug als finish van de 6 etappe op het Westerborkpad. 09.57 uur stap ik op de sprinter die mij naar het vier stationnetjes verderop gelegen Naarden-Bussum brengt.
Om 10.07 uur arriveer ik op het foei lelijke station Naarden-Bussum. Het huidige stationsgebouw is een ontwerp van ingenieur H.G.J. Schelling en dateert uit 1926. De bouwstijl kan worden aangeduid als kubistisch expressionisme, er zullen beslist mensen zijn die dit prachtig vinden maar het kan mij niet bekoren. Om 10.15 uur begon ik hier aan etappe nummer 5 ; van Naarden-Bussum naar Hilversum.
 
Al slingerend door de bebouwde kom van Naarden ging mijn route vervolgens over de Brediusweg, een sjieke woonbuurt met giga grote villa’s. O,o wat hebben we het toch slecht in dit land bedacht ik mij, terwijl ik aangrenzende tuinen passeerde zo groot als een park. En natuurlijk op haast bijna alle opritten elektrieke “Tesla”speeltjes van de vrouw en of heer des huizes. Aan het eind van de weg staat een “naamloos” kunstwerk op een sokkel … ik noem het maar vrouw met kind ?
Ik heb de Joodse begraafplaats bereikt. De Joodse begraafplaats in Bussum werd aan het begin 20e eeuw aangelegd als begraafplaats van de Joodse gemeente Naarden, een gemeente die bestaan heeft van 1727 tot 1933. Na een aanloopperiode van enkele jaren werd in Bussum in 1917 een zelfstandige Joodse gemeente opgericht.
op de begraafplaats is een monument aangebracht ter nagedachtenis aan de Joodse slachtoffers van de Sjoa. * ook hier weer een beeld van onverzorgd en slecht onderhoud.
Bij het uitgaan van de bebouwde kom nader ik de Bussumerheide. Het is een heidegebied van 160 ha in het Gooi. Het ligt ten zuiden van Bussum en grotendeels op het grondgebied van de gemeente Hilversum. In de Tweede Wereldoorlog werden op deze plaats door de Duitse bezetter een aantal gevangenen geëxecuteerd die wegens verzets- en spionageactiviteiten ter dood veroordeeld waren. In 1978 is er een monumentaal gedenkkruis voor geplaatst.
Na de passage over de heide bereik ik Hilversum. Hier kom ik door de Professor Dondersstraat met het voormalig woonhuis van de familie Philips. Aan de Prof. Dondersstraat bevond zich de Winkel van Sinkel van de Amsterdamse familie Philips : Jacob en Betsy Philips met hun vier kinderen Meijer,Suze,Jeanette en Beppie. Nadat de zaak in november 1942 door de nazi’s in beslag was genomen, keerde de familie noodgedwongen terug naar Amsterdam. In april 1943 werd de familie Philips bij een razzia opgepakt en naar de Hollandsche Schouwburg gebracht. Na een daaropvolgend verblijf in kamp Westerbork werd het gezin op 6 juli 1943 naar Sobibor gedeporteerd, waar alle gezinsleden direct na aankomst vermoord werden. Meijer Philips, gedeporteerd via Vught, stierf in het turfstekerkamp Dorohucza, nabij Sobibor.
Onder het spoorviaduct van station Hilversum door begint hier etappe nummer 6 ; van station Hilversum naar station Hilversum Sportpark. De eerste 11 km volbracht deze dag, inmiddels rond het middaguur dus besluit ik eerst te gaan rusten voor ik verder ga. Midden in het centrum passeer ik een koffie/eethuis * toevallig die dag nog net open # corona.
Op de rand van het winkelcentrum kom ik na mijn korte pauze aan op een heel kleine haast vervallen stadskerkhofje. Hier staat het Mauthausenmonument.
Opnieuw weer een moment om even stil te houden en in gedachten te gaan.
De Joodse gemeente Hilversum kreeg vlak voor de jaren 1860 een begraafplaats aan de Vreelandseweg. Vanaf einde 19e eeuw maakte de Joodse gemeente Hilversum een stevige groei door. In de jaren 1930 van de vorige eeuw vonden ongeveer 125 Joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk een heenkomen in Hilversum en omstreken. Op deze begraafplaats is een monument geplaatst ter nagedachtenis aan hen die tijdens de oorlogsjaren zijn weggevoerd en vermoord en nooit een eigen graf gekregen hebben.
Inmiddels Hilversum na 18 km wandelen achter mij gelaten en ik arriveer in Nieuw Loosdrecht. Ook hier passeert de Westerbork wandelaar een monument.
Het Jeugdalijah Monument ; In september 1939 vestigde een groep Duitssprekende Joodse jongeren zich in het Paviljoen Loosdrechtse Rade. De jongeren waren tussen de 15 en 17 jaar oud en werden allen ( na zonder ouders te zijn gevlucht uit Duitsland en Oostenrijk ) opgevangen door de jeugdalijah. De ‘alijah-jeugd of ‘Palestina-pioniers’, zoals ze in Loosdrecht bekend stonden, bereidden zich vanuit het paviljoen voor op emigratie naar Palestina. In 1941 verbleven er nog 48 pupillen. Mede dankzij de hulp van de Westerweelgroep heeft 70 % van hen de oorlog in de onderduik weten te overleven. De namen van hen die werden gepakt en niet terugkeerden, staan op het monument vermeld. En juist vandaag wanneer ik er passeer tijdens mijn wandeltocht zie ik dat het pleintje voor het monument helemaal wordt opgeknapt !
Via het Loosdrechtsebos en de Hoorneboegsche Heide gaat de route weer richting Hilversum.
De kiezel- stenen die ik op de Monumenten en graven tijdens mijn wandeltocht zie liggen verklaren het volgende :
Dit is een Joods gebruik. Een oeroude traditie, op te vatten als een teken dat het graf – of in dit geval monument – met een bezoek wordt vereerd. Als je een Joods graf of Joodse begraafplaats bezoekt, zie je ook vaak steentjes op de graven liggen. Inmiddels heb ik dit zelf dus tijdens mijn wandeltocht al diverse malen gezien en heb dus vervolgens de betekenis hiervan opgezocht.
Ik kom in de laatste bos en heide gedeelten van deze tocht weer grazend vee tegen .. oppassen dus en afstand houden. Inmiddels ben ik een aantal kilometers behoorlijk verkeerd gelopen. Dit komt omdat vooral op de heide en bos gedeelten de markeringsplaatjes op paaltjes ontbreken. Het is dan opletten geblazen om in de goede richting te blijven lopen. Daar komt bij dat ik het routeboekje Westerborkpad 2e druk # 2013 uit de boekhandel gebruik tijdens mijn wandelingen. Hahaha , en inmiddels heb ik ontdekt dat de ANWB padenstoelen in bos en hei allemaal zijn vervangen en nieuwe nummers hebben gekregen..oeps.
Natuurlijk mag deze plaat niet ontbreken… er waren weer een aantal “doorkomsten” in gemeentes waarbij ik de plaatsnaamborden gefotografeerd heb.
Bijna 17.00 uur en ik nader de plek waar ik deze ochtend even voor 10.00 uur ben weg gegaan ; treinstation Hilversum Sportpark. Het routeboekje geeft 24.5 km aan als totaal voor beiden etappes… mijn garmin geeft 27.3 gelopen km aan .. Maar ik heb ondanks de bewolkte dag heerlijk gewandeld. # 21 maart 2020 ; door de regelgeving rond de uitbraak van het Corona virus ben ik voorlopig gestopt met de tocht. Als alles achter de rug is zal ik het Westerborkpad weer verder gaan vervolgen.
en wordt dan vervolgd met de etappes 7 en 8 naar Baarn en Amersfoort.
23 juli 2020 , al het corona-gedoe ten spijt , de wandelschoenen weer tevoorschijn gehaald en mijn tochten over het Westerborkpad hervat. Enige pluspunt van reizen met mondkapje is het feit dat je nooit meer hoeft te staan in de trein. Plek zat en in een nagenoeg lege trein reisde ik van Amersfoort centraal naar Hilversum Sportpark, daar was ik immers gestopt toen de corona- pandemie toesloeg !
De auto in Amersfoort op een P&R achtergelaten, met de trein naar mijn startpunt van etappe 7 ; Hilversum Sportpark- Baarn, volgens mijn wandelboekje 7,9 km echter bij mijn rust in Baarn gaf de Garmin 10,2 km aan. Om kwart voor tien het mondkapje afgedaan en de rugzak omgehangen.
Via enkele straatjes door de bebouwde kom bereikte ik al gauw het buitengebied van Hilversum. Deze tocht draagt symbolisch de naam ” in het spoor van de Jodenvervolging ” De transporten gingen immers per trein naar de kampen. Dat is dus de reden dat de vele routes tijdens deze tocht met grote regelmaat langs het treinspoor lopen. Ik passeer enkele kapitale boerderijen, één daarvan blijkt omgebouwd tot een luxe pannenkoeken restaurant.
Na een kilometer of zes bereik ik het Goois natuurreservaat, hieronder valt ook het Baarnse bos. Op de foto links onder liep ik plots over een bekend pad… mijn wandelroute schreef daar linksaf voor, als ik rechtsaf het bospad was afgelopen was ik bij het voormalig Paleis Soestdijk uitgekomen. Echter linksom in de routebeschrijving was echt geen straf.. want in de verte zag ik plots de contouren van het kasteel Groeneveld ( foto onder rechts ).
Wie durft te beweren dat Nederland niet mooi is heeft het goed mis … na 8 km wandelen passeer ik het fraaie kasteel Groeneveld. Alleen de aanblik al ! Dit landgoed ligt in de gemeente Baarn en is in gebruik als buitenplaats voor Stad en Land van het Staatsbosbeheer. In de 17e en 18e eeuw was het gebruikelijk voor rijke Amsterdammers om een buitenplaats aan te schaffen, waar tijdens de zomermaanden verpoosd kon worden. Van 1696 tot 1940 woonden er diverse families van stand zal ik maar zeggen. Het landgoed is 130 ha groot en wordt beheerd door Staatsbosbeheer.
Éénmaal uit het bosgebied loop ik richting station Baarn door een chique grote villawijk. Aan de tuinen en de woningen te oordelen wonen in deze buurt echt geen “minder-bedeelden”. In de lanen, want zo heten de wegen in villa-wijken nu éénmaal hangen waarschuwingslinten om diverse boomstammen.
Ik houd even stil van verbazing bij het zien van bovenstaande villa-tuin. Even waan ik mij in de “Keukenhof tuin”. Tuin en villa schijnen het “bezit” te zijn van de “Apolistische Gemeente” volgens een bord verderop in de tuin.
Ik bereik na 10 km wandelen het einde van etappe 7 en besluit in het naast station Baarn gelegen Eethuys – Café De Generaal te gaan rusten alvorens ik verder wandel voor etappe 8. Dit eethuys is mij welbekend want tijdens wandeltochten uit de Utrecht-pad gids komt de wandelaar hier ook langs.
Bij het betreden van het terras moet ik glimlachen, aan de huisdieren wordt hier ook gedacht …, ondanks het corona-gedoe is het gezellig-druk op het terras, wel eerst even melden en de handen in de gel … Standaard bij mijn wandeltochten tijdens de lunchtijden is inmiddels de uitsmijter kaas met de eitjes “graag” dubbel gebakken. Ook het glaasje “gersten nat” mag hierbij natuurlijk niet ontbreken. Na 30 minuutjes zijn alle krachten weer verzameld en ga ik op weg voor het tweede gedeelde deze dag van de tocht, etappe 8 van Baarn naar Amersfoort.
Direct buiten Baarn kom ik op de A.P Hilhorstweg … nou die zal ik niet gauw vergeten, ook al wil ik dat eigenlijk wel graag. Het blijkt een saaie elle-lange bijna rechte weg van wel 5 km met links uitgestrekte weilanden en rechts een kaarsrechte spoorbaan voor het treinverkeer tussen Amsterdam en Amersfoort. Ook het feit dat de temperatuur nu rond het middaguur inmiddels 24 graden is geworden maakt het allemaal ff anders.
Halverwege tref ik nabij een spoorwegovergang een bankje en besluit maar even een appeltje te eten , achter mijn rug razen er regelmatig haast lege intercity treinen over het spoor langs … Zo nu en dan passeren er enkele senioren e-bike fietsers waarvan het merendeel geen eens de moeite doet/neemt om terug te groeten …
Eindelijk na de kilometers lange weg mag ik volgens de route beschrijving vlak voor Amersfoort plots toch nog een “Klompenpad” op. Klompenpaden zijn vooral te vinden in de provincie Utrecht en Gelderland. Deze gaan over onverharde, historische routes als kerkenpaden, jaagpaden, tienwegen en hessenwegen. Vaak ook over plekjes die anders niet toegankelijk zijn.
Op de Soesterstraatweg in Amersfoort passeer ik ook nog een Joodse begraafplaats. (de bezoeker kan de sleutel van de poort in het huisje er naast halen ) Deze stamt uit 1873 en telt ca. 3.800 grafstenen. Sinds 1955 staat er een monument ter nagedachtenis voor 55 onbekende Joodse slachtoffers uit kamp Amersfoort. De lichamen zijn afkomstig uit een massagraf in het Sparrenbosch op de Leusderheide. Half vier ben ik terug op de P&R bij station Amersfoort en komt er ook een einde aan etappe 8. Garmin geeft 20.2 km aan in het display. Binnenkort volgen de etappes 9 en 10.
We schrijven dinsdag 4 augustus 2020 en ik vervolg vandaag mijn route weer over het Westerborkpad met de etappes 9 en 10 ; Station Amersfoort- station Amersfoort Schothorst – station Nijkerk volgens de gids 22.6 km. Ik parkeer om 08.35 mijn auto op de P&R bij het treinstation Nijkerk. 09.10 arriveer ik op het stationsplein van Amersfoort Centraal en ga op weg.
Via een chique woonwijk ( de berg ) gaat mijn route naar de Laan 1914. Daar in het bos verscholen ligt het voormalig Kamp Amersfoort. Onder de bomen, vlak naast het informatiecentrum staat een monument, een originele wachttoren. Dit kamp was in vergelijking met andere nazi-concentratiekampen, een klein en provisorisch kamp dat in de periode 1941-1945 onder toezicht stond van de Duitse politie. Voor de 35.000 gevangenen, waaronder enkele honderden Joden, waren verwaarlozing, honger, mishandeling en moord aan de orde van de dag. De Joodse gevangenen waren doorgaans in afwachting van deportatie naar kamp Westerbork en verder. Het eerste deel van deze tocht voert grotendeels langs de route die de gevangenen van Kamp Amersfoort op weg naar hun gevangenschap hebben afgelegd.
Kippenvel moment als ik zo door het stille bos naar de verderop gelegen “schietbaan” wandel, achterin de 350 meter lange bos kloof staat een heel groot stenen monument, in de volksmond “de Stenen Man” genaamd. Aan het einde van de 350 meter lange schietbaan, bij voormalig Kamp Amersfoort is in 1953 een beeld onthuld. Dit beeld, dat een gevangene voor het vuurpeloton voorstelt, is een herinnering aan de slachtoffers die zijn gevallen in Kamp Amersfoort. Eén vuist van de stenen gevangene is gebald als teken van machteloze woede en als teken van zijn ongebroken wil. Het beeld en de sokkel zijn geplaatst op een stervormig mozaïek met daarop vijf vredesduiven die de vijf oorlogsjaren symboliseren. De stenen gevangene, met de officiële naam “Gevangene staand voor het vuurpeloton”, wordt in de volksmond “De Stenen Man” genoemd. De gebruikte steensoort is Vaurion, een zachte Franse kalkzandsteen. De 350 meter lange schietbaan aan de Appelweg tegenover het voormalige Kamp Amersfoort is onder barbaarse omstandigheden volledig door gevangenen uitgegraven. Deze plek was een van de vele fusillade plaatsen in de omgeving. Direct na de oorlog werden in de schietbaan enkele massagraven blootgelegd. Aan het einde van de schietbaan vond men het graf van 49 gevangenen die werden gefusilleerd als represaille voor de aanslag op Rauter. Op de plaats van dit graf staat nu ‘De stenen man’.
Naast de Algemene Begraafplaats Rusthof in Amersfoort (Oud-Leusden) is in 1947 en 1948 het Russisch Ereveld aangelegd. Ik besluit om er even een bezoek aan te brengen. “Op dit ereveld liggen de graven van 865 Russische militairen. Van hen stierven er 100 tijdens de Duitse bezetting in het concentratiekamp Amersfoort. Het was een berucht kamp, dat op de plaats lag waar nu de politieschool “De Boskamp” aan de Appelweg is gevestigd. De Russen waren door het Duitse leger in Rusland krijgsgevangen gemaakt en werden in september 1941 als levend propaganda-materiaal in veewagens naar Amersfoort vervoerd. Na een treinreis van veertien dagen kwamen zij uitgehongerd aan en werden daarna in optocht door de stad naar het concentratiekamp gedreven. De inwoners van Amersfoort reageerden met afgrijzen. Zij kwamen uit hun huizen met water, fruit en brood, maar kregen geen kans het aan de gevangenen te geven. Indrukwekkend alleen al bij de gedachten wat deze mensen moeten hebben meemaken.
Drieëntwintig van deze Russische soldaten stierven binnen vijf maanden de hongerdood. De 77 overlevenden werden op 9 april in groepjes van vier doodgeschoten. Bij de fusillade plaats – achter de politieschool – staat een gedenkzuil die aan deze massa-executie herinnert. De andere op dit ereveld begraven Sovjet officieren, onderofficieren en soldaten zijn voor het merendeel overleden aan de gevolgen van uitputting en ziekte, nadat zij door het Amerikaanse leger uit Duitse krijgsgevangenschap waren bevrijd. Hun stoffelijke resten waren aanvankelijk begraven op een Amerikaans oorlogskerkhof in Margraten. Later zijn zij naar deze Sovjet ere hof overgebracht. “Het  gedenkteken   is gemaakt van wit marmer uit de Sovjet Unie.” De begraafplaats wordt momenteel helemaal gerenoveerd, stenen vervangen en na grondig onderzoek namen en datums opnieuw naar juistheid op de stenen vermeld. Na dit indrukwekkende bezoek vervolg ik de route en maak een slinger door een stukje bos van den Treek.
Ik passeer een kleine zandverstuiving in het bos naast de begraafplaats, met een korte lus nader ik plotsklaps een wel heel bekend bruggetje.. deze voetgangers en fietsbrug loopt over de snelweg A 28 Utrecht – Amersfoort en zit al jaren en de route van de Amersfoortse 2-daagse. Glimlachend met de gedachten aan mijn “wandelmaatjes” steek ik over.
Na mijn lus langs Kamp Amersfoort kom ik weer terug in de bebouwde kom van Amersfoort. De route stuurt mij via de Leusderweg en het Julianaplein dwars door het stadscentrum van Amersfoort. Normaal vindt ik het maar niks zo’n stadswandeling echter vandaag is het even anders. Ik ben al jaren niet meer in het centrum van Amersfoort geweest. Ik heb immers mijn “roots” in deze stad, de jeugdjaren tot mijn achttiende jaar, er door gebracht voor ik naar de Marine ging. De “Kei” staat nog steeds op dezelfde plek alleen de omgeving er omheen is zo verandert, vlakbij zat in de kuil mijn lagere school. Aan de Korte Gracht vlakbij de Muurhuizen vaart een toeristenbootje voorbij …. hallo ! roep ik nog …. 1.5 meter ??? , de Gids voor in het bootje kijkt mijn “vernietigend” aan hihi.
De route gaat vervolgens door de prachtige Muurhuizen, da’s Amersfoort op zijn mooist. Even later bereik ik de Hof. Hier was vroeger altijd de markt… Nu in corona-tijd staat het hele plein vol met terrassen. Op de achtergrond toornt boven de laagbouw de “Lange Jan” omhoog. Beter gezegd onze Lieve Vrouwen Toren. De  toren  is een kerktoren in  Amersfoort. Het  laatgotische bouwwerk is 98,33 meter hoog ( gemeten tot aan de  haan ) en reikt hoog boven de binnenstad uit. Het is daarmee een van de meest in het oog springende monumenten in de stad en is op twee na de hoogste kerktoren in  Nederland. De toren heeft de bijnaam “Lange Jan”. Oorspronkelijk hoorde de toren bij een in de 18e eeuw verdwenen kerk.
Zicht op de toren vanuit de Krankeledestraat in mijn jeugdjaren een heel ” berucht uitgaansstraatje ” met gezellige kroegjes. De meeste zaken zijn allemaal verdwenen en hebben plaatsgemaakt als woningen en appartementen. Op de Appelmarkt tref ik het café Onder de Linden. Dat is echt geschiedenis, het monumentale café zit er al sinds heugenis.
Net buiten het stadscentrum nog meer herkenning, de Koppelpoort. Grenst aan de Eem en vroeger ging ik hier met mijn ouders en broers elk jaar weer in de maand november Sinterklaas en Zwarte Piet ! onthalen.. dat waren nog eens tijden ! De Koppelpoort, onderdeel van de tweede stadsmuur (1380-1451), kwam gereed in 1427. Het is een gecombineerde land- en waterpoort, waar het water vanuit de stad in de Eem stroomt. De Koppelpoort werd tijdens de belegering van 1427 voor het eerst aangevallen. Amersfoortse vrouwen wierpen kokend bier vanaf de muren naar beneden en de aanval werd afgeslagen….. is dat niet zonde dan … van dat bier bedoel ik … haha.
Via de Schimmelpenninckstraat, = op nummer 26a woonde de Joodse familie Manasse, Eduard Manasse behoorde tot een grote groep Joodse mannen die te werk werden gesteld in één van de vele Joodse werkkampen in Noord en Oost Nederland, toen alle werkkampen werden ontruimd werd Eduard gedeporteerd naar kamp Westerbork en weer later naar Auschwitz en kwam nooit meer terug, zijn vrouw en zoon overleefden de oorlog door onderduik = ga ik de bebouwde kom van Amersfoort uit. Ik passeer station Amersfoort Vathorst ,ook weer zo’n nieuwbouwwijk die uit de grond is getoverd waar het vroeger weiland was. En de stationsklok staat net als op zovelen stations in Nederland op een verkeerde tijd. Ik passeer hier inmiddels op 12.45 en de klok geeft dapper 14.16 aan ??? Inmiddels heb ik meer dan 15 km afgelegd. Weer wat verderop aan de overkant naast de spoorbaan staat de “warmtekracht centrale Vathorst”.
De achterliggende kilometers vanuit Amersfoort zijn uiterst saai. Een lang rechtlijnig nieuw ogend fietspad volgen parallel liggend aan de kaarsrechte spoorbaan. Het wordt nog gekker als ik plots niet verder mag. Prorail is een voetgangers en fietstunnel aan het aanleggen, net voor Hooglanderveen. Ik moet dus even improviseren op de bestaande route. Bedenk een lusje ter plaatse en passeer een “ruil” boekenkast in een straatje vlakbij de spoorbaan, immers die moet ik blijven wel blijven volgen. Midden in het dorp zie ik een spoorwegovergang en daarnaast parasols… aha een terras dus, mijn garmin geeft inmiddels 17 kilometer aan, echt tijd om te gaan rusten.
Het weer is fantastisch , bijna te warm inmiddels voor zo’n lange wandeletappe. Maar het gersten-nat en natuurlijk een uitsmijter kaas zorgen dat al mijn krachten weer terug beginnen te komen in de benen. Ik heb inmiddels ook een nieuwere wandelgids van het Westerborkpad besteld voor de volgende etappes. Want het exemplaar waar ik mee loop ( 2e druk) is best wel verouderd . De anwb padenstoel nummers in mijn boekje kloppen niet meer, want de anwb heeft inmiddels alle padenstoelen vervangen heb ik in de gaten. En juist straks als ik de Veluwe ga bereiken moet ik natuurlijk wel de juiste route kunnen lezen.
Na een welverdiende rust ga ik op weg voor de laatste kilometers van deze 10e etappe. Het wordt gelukkig wat landelijker en de boerderijen doemen rechts en links van mij op. Aan de grote lange stenenschuren zie ik dat ik het “kippen-boerenland” begin te naderen. Holkerveen is ook zo’n typisch boerenplaatsje onder de rook van Nijkerk.
Ik heb Nijkerk rond de klok van 15.30 bereikt … in de verte de mooie witte kerktoren, zo herkenbaar .. immers tot aan hun overlijden hebben mijn ouders hier de laatste jaren van hun leven gewoond. En vanuit het appartement waar zij in woonde keek je vanuit het huiskamer raam op de toren… een beeld wat dus voor altijd op mijn netvlies zal blijven bestaan.
Nabij het centrum passeer ik een gigantisch mooie boom in een park. Nijkerk is een gemeente in de Nederlandse provincie Gelderland, regio Gelderse Vallei. De gemeente Nijkerk heeft rond de 42.943 inwoners en een oppervlakte van 72,05 km², waarvan 2,53 km² water. De gemeente bestaat uit de kernen Nijkerk, Nijkerkerveen en Hoevelaken, alsmede de buurtschappen Appel, Driedorp en Holkerveen.
16.15 ben ik terug op het P&R waar ik deze ochtend mijn auto parkeerde. De garmin geeft 24.5 km aan, dat is even iets meer dan de beschrijvingen welke in de wandelgids staan. Algemene indruk van deze twee etappes is dat het eerste gedeelte bij en rond Kamp Amersfoort het fraaist waren, ook de route door de stad sprak mij wel aan. Saai, het tweede gedeelte over een ellenlang fietspad zonder noemenswaardige objecten. De volgende etappes 11 en 12 doen mijn nog twijfelen of ik die beiden in één keer zal gaan afleggen. Nijkerk – Putten en Putten Harderwijk. Volgens de wandelgids samen goed voor 29.1 km. Dat is wel even een “dingetje” maar komende dagen wordt het ook veel te warm om te gaan wandelen … ik houd u echter op de hoogte ….
We schrijven maandag 14 september 2020 en ik vervolg het Westerborkpad. Deze dag staan de etappes 11 en 12 in mijn wandel-agenda. Nijkerk – Putten – Ermelo. Niet alleen het mooie na-zomerweer maakt deze dag speciaal voor mij, want vandaag loop ik niet alleen over de route en heb ik gezelschap van een heel “bekend” wandelmaatje van mij …. Ineke Brouwer ! Al eerder had zij aangegeven wel eens een dag met mij op het Westerborkpad mee te willen lopen. Vandaag op een zonovergoten dag midden in de maand september was dat dan zover.
Rond de klok van 08.30 hebben we de auto geparkeerd bij ons startpunt deze dag, het treinstation van Nijkerk. Het beloofd een ongekend ” warme september ” wandeldag te gaan worden. Onder een strak blauwe lucht gaan wij op weg. Met een slinger door het centrum komen wij aan de rand van Nijkerk langs een eerste monument tijdens deze etappe. Op de hoek van de Veldkamp passeren we het Joods monument. Het monument is opgericht ter nagedachtenis aan de 48 vermoorde Joodse inwoners van Nijkerk.
Wij verlaten Nijkerk en komen al snel in het buitengebied. Parallel een km met de spoorbaan en slingerend over een landweggetje waar nu en dan landbouwvoertuigen ons passeren … aan dit verkeer merk je dat we bijzonder mooi najaarsweer hebben ; de boeren trekken er massaal op uit om hun landerijen te bewerken.

In dit gedeelte van de tocht passeren we ook regelmatig fraaie tot woning “verbouwde” monumentale boerderijen. Echter oplettendheid van ons beiden is gewenst want op dit stuk is er geen voet of fietspad !? En zo nu en dan komen er ongelofelijk domme idioten in hun auto’s aanjagen zonder ook maar even met de snelheid in te houden. Even later zien we zo’n idioot zelfs over een bewaakte spoorwegovergang “vliegen” terwijl de spoorbomen al dalende zijn !! # ongelofelijke zakken hooi !
We lopen inmiddels zo’n 11 kilometer richting Putten dus het wordt tijd om te rusten. Op een grote driesprong treffen we een picknicktafel in het gras langs de weg. Daar word ook direct zichtbaar wat een wandelaarster voor een dergelijke wandeltocht in haar rugtas mee “sjouwt” haha, ongelofelijk wat Ineke allemaal mee heeft …. de buurt-super zou op een dergelijke “voorraad” jaloers worden denk ik maar zo. Zelfs het zout voor het gekookte ei-tje ontbreekt niet !
Na een goede rust wandelen wij verder richting Putten. Zo links en rechts van de weg genoeg waar te nemen. Net als wandel Annet, uit Limburg waar ik ook wandeltochten mee onderneem, weet Ineke ook zoveel te vertellen over de natuur die we passeren … Kijk daar gaat een vlinder… dat is een dagpauwoog roept zij enthousiast. Kun je herkennen aan de bonte kleuren. Deze vlinder tref je veelal in bloemrijke graslanden en is dan vooral bij heel zonnig weer waar te nemen, net als vandaag dus. Ook heeft Ineke een weetje over het plantje Weegbree wat ik in het gras naast de brandnetels zie groeien. Weegbree is zo genoemd omdat de plant vaak langs “weegen” te vinden is. En net als Hondsdraf werkt het goed tegen de jeuk van brandnetels. Kneus de bladeren tot het sap er uit komt, en wrijf het over de prikkelende bultjes.
Na 16 km bereiken we Putten en komen aan bij het Herdenkingshof. Op 2 oktober 1944 werd het dorp omsingeld door de Duitse bezetter. Als vergelding voor een kort daarvoor gepleegde aanslag ( door het verzet ) , brachten de nazi’s 660 mannen vanuit Putten naar kamp Amersfoort. Na aankomst in het kamp werden 59 mannen vrijgelaten, de anderen werden gedeporteerd naar het concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. Van deze groep zouden slechts 48 mannen terugkeren. Het beeld van de weduwe is gericht op de Oude Kerk, vanwaar de mannen werden weggevoerd.

Vreemd genoeg ligt dat hofje nabij het centrum van Putten een kilometer of twee van het treinstationnetje van Putten. Daar aan de overzijde langs de weg, ligt een groot eethuis annex café restaurant. Echter als wij daar aan komen blijkt de hele zaak dicht en verlaten .. dat is dikke pech want we zijn eigenlijk weer aan een rustmomentje toe. We besluiten op het perron van het stationnetje dan maar op een bankje te rusten… we hebben immers zelf nog etenswaar genoeg in de rugzak. Zelfs de waterflesjes kunnen bij een waterpunt gevuld worden. Vervolgens gaan we op weg voor het tweede gedeelte van onze tocht naar Ermelo.
Wij hadden Putten inmiddels verlaten en na een minuut of tien wandelen wilde ik even op mijn telefoon naar de tijd kijken …… PANIEK … SHIT … telefoon weg roep ik naar Ineke , heb ik natuurlijk op dat bankje waar we gerust hebben laten liggen !!!???. Echt mensen dat is schrikken hoor … Als een speer omgedraaid en weer terug gaan lopen naar het station van Putten … intussen probeerde Ineke het toestelnummer te bellen ; want als iemand hem inmiddels al gevonden zou hebben nam deze persoon misschien wel op ??? Niet dus … inmiddels kwam ik hijgend na dik tien minuten weer terug gelopen bij het stationsbankje. Het bankje waar wij gezeten hadden was leeg .. daarnaast op het andere bankje zaten twee scholieren en ik vroeg de jongens of ze de telefoon soms gevonden hadden .. neen meneer riep het tweetal in koor … shit en zucht …kijken , kijken ik zag em nergens … inmiddels was Ineke ook terug komen lopen op het perron … nadert de bankjes, roept eerst nog en ?? … ik denk dat ie weg is helaas …. maar bij het naderen roept Ineke plots wijzend naar de zwart gekleurde armleuning van het bankje ….; en wat is dat dan ???? kijkend naar het zwart gekleurde telefoonhoesje van mijn telefoon !!!! Waauw , wel heb ik ooit … wat een ongelofelijke mazzel zeg want ik denk dat het toestel daar meer als een kwartier onbeheerd op het bankje is blijven liggen pfffff, rustaagh , rustaagh Fred en mijn hartslag werd weer normaal.
Na van de “telefoon”commotie te zijn bekomen naderen 4.5 km later op de route het kasteel De Vanenburg. Vlak naast de hoofdingang bij een parkeerplaats passeren we glimlachend een heuse paraplu standaard ?! Nou roep ik naar Ineke dat hoef je in 010 niet te flikken als restaurateur, want dan zijn die plu’s binnen no-time verdwenen. Wel super gastvrij bedacht.
Kasteel De Vanenburg huisvestte in 1942 Joodse mannen die onder toezicht van de Heidemaatschappij dwangarbeid moesten verrichten ; langs het IJsselmeer moesten weilanden geëgaliseerd worden. De mannen mochten geen bezoek ontvangen en ook pakjes konden niet in ontvangst worden genomen. Van het werkkamp zelf is weinig bekend. Verder kent het kasteel een roerige geschiedenis voor wat het eigenaren betreft. In 1996 nam de Vanenburg groep, een investeringsbedrijf haar intrek in het pand en bracht vervolgens het kasteel terug in oorspronkelijke staat. 2013 is het weer verkocht aan een andere investeringsmaatschappij Duo Invest genaamd. In april 2014 werd het aangesloten bij de Best Western hotels organisatie. Onlangs in 2019 weer terug gekocht door de Vanenburg groep en het wordt thans gebruikt als congres- vergader en hotel accommodatie.
Achter het hoofdgebouw ligt een prachtige tuin met groot terras. Daar wij nog geen soeprust hadden gehad onderweg besloten we dat hier te gaan doen. Een beetje chique bedoening werd het wel, niet in de laatste plaats omdat de soep aan ons tafeltje uit een theepot ? op ons bord werd geschonken …. echter ook de prijzen van de consumpties deden van zich spreken.
Tussen Putten en Ermelo was er genoeg te zien, zo trof Ineke een sticker met haar familienaam in een bos gedeelte wat wij passeerden op een bewegwijzering en maakten we nog een ” groeps selfie ” in de kasteeltuin na onze soep-rust.
De Veluwe is natuurlijk een fantastisch mooi wandel en fietsgebied. Zeker op zo’n prachtige haast te warme wandel ( 29 graden ) dag is het op een doordeweekse dag als vandaag redelijke rustig. Zo nu en dan passeren er “elektrisch” aangedreven senioren op hun e-bikes. We passeren een verlaten schaapskooi. Nagenoeg windstil vandaag en volgens de weerstations gaat er voor deze tijd van het jaar weer een warmte record sneuvelen.
Net voor 17.00 uur komen wij bij station Ermelo aan. Hier stoppen wij voor deze dag met het Westerborkpad. Het verder op gelegen Harderwijk is volgens de routebeschrijving het volgende doel. Dat is echter voor een volgende tocht. De garmin geeft 27 km aan en dat is genoeg voor vandaag. We hebben een fantastisch gezellige en mooie wandeldag gehad, prachtig mooi weer voor de tijd van het jaar en Fred heeft zijn “telefoon” – schrik dankzij een oplettende Ineke kunnen overleven. Ook Ineke heeft genoten en reuze naar de zin gehad, ik vond het hartstikke gezellig dat zij vandaag mee was en wie weet … wellicht voor herhaling vatbaar …
Donderdag 17 september 2020, het super mooie nazomer weer houd maar aan ; ook deze hele week doordat er een groot hogedruk gebied boven en rondom Nederland ligt ! Waarnemen dus …. vandaag mijn tocht hervat over het Westerborkpad en het restant van etappe 12 en etappe 13 ondernomen. Van station Ermelo – Harderwijk – vervolgens naar station Nunspeet. Ik parkeer in alle vroegte de auto op P&R Ermelo en ga precies om 08.00 uur op weg.
Op mijn weg Ermelo uit, tref ik op een bijzonder vreemde plaats aan de Julianalaan een op het oog hagelnieuwe bank aan , de bank natuurlijk niks vreemd aan echter wel de plaats waar hij staat , er blijkt immers helemaal geen voetpad en zelfs geen fietspad langs de drukke laan aanwezig te zijn ?! Volgens mijn route boekje moet ik echter de hele laan aflopen ?! Beetje vreemd is het dus wel dat de wandelaar dit stuk route moet lopen zonder dat er een voetpad of fietspad aanwezig blijkt.
De route van Ermelo naar Harderwijk is niet echt lang, ongeveer 6 km , maar eigenlijk best wel saai. Nagenoeg niets opvallends te zien en grotendeels loop ik vervolgens over een fietspad met aan de ene kant een provinciale weg en aan de andere kant de spoorbaan. Het enige wat zo vroeg opvalt zijn de jengelende middelbarenschool scholieren die op hun fietsen op weg naar school zijn. De scholen zijn immers weer begonnen. Ik passeer het station Harderwijk … over een kaal en niets zeggend stationsplein en de etappe 12 zit er hier volgens mijn routeboekje op. Ik besluit direct ook door te lopen om met etappe 13 te beginnen want er is ook nergens een koffiehuis te bekennen.
Ik besluit om vlot Harderwijk achter mij te laten en vervolg de route volgens de beschrijvingen. Echter bij een sportcomplex loop ik vast en moet weer een stuk terug om op de originele route te geraken. Inmiddels arriveer ik aan de stadsgrens en passeer twee heel uitnodigende bankjes langs de stoep. Ook het zonnetje is inmiddels verschenen en met 8 km op de garmin besluit ik maar even te gaan rusten. Ik heb immers genoeg mee in de rugzak om de inwendige mens te versterken. Juist terwijl ik in een krentenbol hap stopt er een mountainbiker en komt op het andere bankje even bij mijn zitten om ook wat uit te rusten. Deze meneer bleek maar liefst 72 jaar oud te zijn ..prachtig toch en zo actief ! We raken even aan de praat en hebben zo gezellig al pratend onze rust volbracht, na 15 minuutjes gingen wij beiden weer verder. Ik moet een fietspad volgen om in het verderop gelegen Harderwijkerbos te geraken. Langs de weg passeer ik in de berm een bijen en insecten hotel.
Na ongeveer 3 km parallel aan de spoorbaan te hebben gelopen nader ik de voet en fietsbrug over de spoorbaan en de autosnelweg (A28). Eenmaal over het spoor en de snelweg ben ik direct in de natuur.
Ik bereik het Harderwijkerbos wat overgaat in het Leuvenumse bos. Het is direct veel mooier wandelen over de bospaden en het is er heerlijk rustig. Ik moet direct een beetje aan de nieuwsberichten denken want er schijnen nu toch echt wolven te huizen op de Veluwe. Wild immers genoeg in dit gebied, everzwijnen, reeën, herten. Het Leuvenumse bos is een bosrijk natuurgebied op de noordelijke Veluwe. Het is 837 hectare groot en in eigendom van Natuurmonumenten.
Ik bereik in dat zelfde bosgebied het Hulshorsterzand. Dat is een fraai stuifzandgebied gelegen tussen Harderwijk en Nunspeet. Oorspronkelijk was het gebied veel groter, maar om het stuiven tegen te gaan zijn in het verleden grote stukken bebost. Het is best wel zwaar om over het mulle zand mijn route te vervolgen.
In het midden van het zandgebied ligt op een grote heuvel een mooi uitkijkpunt. Deze dag dat ik nu passeer is het grote paars gekleurde heidegebied helaas al bijna uitgebloeid. Natuurlijk houd ik even halt om deze prachtige omgeving vanaf deze hoogte te bekijken. Op van die fraaie zonnige dagen als nu is het echt genieten in dit gebied. Met regen en wind kun je het beter mijden bedenk ik mij.
In het aangrenzende Belvedèrebos passeer ik op afstand een YMCA kampeerkamp. Helemaal verlaten momenteel natuurlijk door het coronagedoe wat inmiddels behoorlijk ons “gewone” leven in de greep houdt. Dat is dus de reden waarom ik het wandelen zo heb opgepakt. Voor grote groepen is haast niets te organiseren momenteel. Dus met mijn wandeltochten loop ik niemand in de weg en gelukkig zijn de terrassen ook geopend. Dus zolang het weer goed en mooi blijft moet ik het waarnemen en er op uit blijven gaan !
Aangekomen in het buitengebied bij Hulshorst tref ik dit “winkeltje” langs de weg. Hoe gastvrij de mensen in dit gebied zijn blijkt wel uit de tekst op het schoolbordje naast de uitstalling. Ik miste helaas het woordje “gersten -nat” op het bord ; dus besloot maar verder te gaan met mijn wandeltocht.
De molenaar van Hulshorst was ook druk aan het werk want de wieken van de molen in de verte draaiden op volle toeren.
Kwart over twee was ik terug in Nunspeet en wachtend op de trein kon ik dus mijn finish vieren en was er tijd voor een heerlijk gebakje van een lokale bakker met een heerlijk bakkie koffie.
Etappe 12 en 13 zijn nu volbracht. Etappe 14 -15 Nunspeet – Vierhouten – verscholen Dorp – Nunspeet volgen heel gauw want de weersverwachting blijft buitengewoon fraai voor de tijd van het jaar. Dus als je binnen blijft zitten wordt een mens voor gek verklaard !
Verslag etappes 14 en 15 ; maandag 21 september opnieuw ongekend na-zomerweer dus de wandelschoenen aan en mijn tocht over het Westerborkpad verder vervolgd. Vandaag de route van Nunspeet – Vierhouten – Het Verscholen Dorp – Nunspeet. In alle vroegte de auto op het P&R bij het station Nunspeet geparkeerd en om 08.15 uur was ik al op weg.
Vrijwel direct gaat de route door bossen en over heide. Het is een heldere nacht geweest dus de temperatuur was behoorlijk gedaald en zo vroeg in het bos duidelijk merkbaar. Met 9 graden dus een goede reden om mijn fleecevest aan te houden.
Helemaal een “schijterd” ben ik natuurlijk niet maar zo vroeg in het bos was het doodstil en gingen de eerste kilometers over lange bos en zandpaden. Ongemerkt gaat het dan toch door je hoofd dat je nu in je eentje beter maar niet wilde dieren tegen zult komen. Juist zo vroeg heb je er in het bos en zeker op de Veluwe natuurlijk wel kans op. En wat te denken over de verhalen dat er weer wolven op de Veluwe gesignaleerd zijn ? Maar de zon kwam steeds sneller op boven de bomen en ook de buitentemperatuur ging daardoor snel omhoog.
En wild is er natuurlijk zat op de Veluwe ; zo maar een voorbeeld wat er o.a. allemaal leeft en rond dwaalt in deze bossen …., natuurlijk het edelhert met reeën en reebokjes. De Moeflons , wat zijn dat nu weer hoor ik jullie denken ; Moeflons zijn natuurlijk niet inheems en deze soort komen van Sardinië en Corsica. Enkele jaren geleden zijn ze uitgezet op de Veluwe, er leven er nu nog zo’n 200 stuks en eten het gras wat tussen de heideplanten staat. Dan zijn er nog het wilde zwijn, de boommarter, de vos, eekhoorns en de das. Ja en dan sinds kort schijnt ook de wolf weer op de Veluwe gesignaleerd te wezen.
Dus passeerde ik ook regelmatig bosgedeelten die door Staatsbosbeheer zijn afgesloten voor wandelaars en fietsers ; de zogenaamde “rustgebieden voor het wild”.
Ik bereik na 7 km wandelen het dorp Vierhouten. Dit dorp ligt in de gemeente Nunspeet, tussen Elspeet, Nunspeet en Vaassen. Vroeger zou het Vierholten hebben geheten, de naam zou verwijzen naar de vier bossen die om het dorp liggen. Door de ligging in het bos en aan de heide is Vierhouten een druk bezochte recreatieplek met veel campings, hotels en horeca. Aan dat laatste heb ik nu echter niks wanneer ik nu zo vroeg in de morgen door het dorpje passeer ( 09.30 ). Alles zit nog dicht en de terrassen liggen er verlaten bij. Ik krijg tijdens het lopen door de dorpsstraat zelfs de indruk dat er meer horeca gelegenheden als woonhuizen in het dorpscentrum staan. Helaas hier geen rust, dus kuier ik maar door en net buiten het dorp ben ik direct weer terug in de natuur.
Plots afgesloten was ook een gedeelte van mijn wandelroute door het Vierhouterbos. In september en oktober bij het aanvangen van de herfstperiode begint de bronsttijd voor de edelherten in het bos. Bronst betekend dat de edelherten hun lokroep , het burlen, laten horen. En in deze periode strijden ze op vele manieren om de vrouwtjes. Burlen is iets dat tussen het brullen van een leeuw en het loeien van een stier inzit. In deze periode sluit Staatsbosbeheer sommige gedeelten dus af om de dieren niet te storen.
Het omlopen is geen straf en langs een fraaie heide rand ( Hendrik Mouwenveld ) vervolg ik mijn weg, even verderop mis ik een geweldig foto-moment , links niet zo heel ver bij mij vandaag staan twee reebokjes ook van het ochtendzonnetje te genieten. Echter zodra ze mij opmerken rennen ze terug het bos in. Ik moet het hele heidegebied langs lopen om weer op de officiële route terecht te gaan komen. Dat liep even anders, de markeringsbordjes ontbreken en ik loop in dit gedeelte verkeerd.
Ik besluit om niet om te keren en maar door te lopen in de hoop dat ik weer op de route terecht zal komen. Op een viersprong in het bos zie ik twee fietsen staan en op het bankje zitten twee senioren. Ik vraag of ze bekend zijn en dat ik van de route ben afgeraakt op weg naar het Verscholen Dorp. De man heeft een grote fietskaart bij zich en helpt mij weer op weg. Opgelucht vervolg ik mijn weg en na 4 km lopen bereik ik het kruispunt aan de Pas – Opweg. Hier moet ik wezen .
Hier vandaan kom ik op de plek waar in de oorlog het Verscholen Dorp heeft gelegen. Het Verscholen Dorp werd ook wel het Geheime Dorp of ‘Pas Op’-kamp genoemd. Dit is zo een ongelofelijk en indrukwekkend verhaal dat ik nu helemaal zal beschrijven met mijn ter plaatse gemaakte foto’s. Kippenvel en om heel stil van te worden ;
Het “onderduikers-dorp” bevindt zich ten oosten van Vierhouten, verborgen in de Soerelse Bossen. Het kampement bestond uit in totaal negen hutten, die deels onder de grond, deels bovengronds lagen. Het kamp heeft bestaan van februari 1943 tot eind oktober 1944 en bood onderdak aan wisselende samenstellingen mensen, Joodse mensen, werkweigeraars, verzetsmensen, Amerikaanse militairen, Engelse vliegers, Duitse deserteurs, een Pool en een Rus. De aantallen variërend van 80 tot 100 personen.
Het kamp werd in het voorjaar van 1943 opgericht. Het was de verzetsman en advocaat Edouard van Baumhauer ( alias ‘de Boem’ ) die hiertoe het initiatief nam. Hij kwam oorspronkelijk uit Amsterdam, maar was woonachtig in Vierhouten. Via zijn Amsterdamse contacten kreeg deze man veel vragen uit het verzet om Joden en verzetslieden onderdak te bieden. Na eerst andere locaties , in onder meer Nunspeet en Epe gebruikt te hebben, besloot hij een onderduikplek te maken in de Soerelse Bossen, nabij de Pas Op-weg Vierhouten.
Baumhauer kreeg bij de bouw van het Verscholen Dorp veel hulp van twee andere personen uit de omgeving, ‘Opa Bakker’ ( C.D.Bakker ) en ‘Tante Cor'( C.J. Bakker – van Rheenen ). Er werd onder meer een waterpomp aangelegd. Ook regelde van Baumhauer onder meer kachels, butagasverlichting, kooktoestellen, bedden, boeken, speelgoed, meubilair en kolen. Alles wat nodig was voor een lang verblijf. Een timmerman uit Nunspeet regelde de bouw van de hutten in het voorjaar van 1943. In augustus 1943 was het Verscholen Dorp in bedrijf.
Het dorp bestond uit vier zogeheten bosvakken, die gescheiden werden door brandgangen. Het leven in het Verscholen Dorp was gebonden aan regels, omdat er altijd het risico op ontdekking bestond. Overdag mochten de onderduikers naar buiten, maar uitsluitend in hun eigen bosvak en in absolute stilte. Om de tijd te doden werd er geknutseld, gelezen, de maaltijd voorbereid en werden spelletjes gespeeld. Alleen in het donker mochten zij naar een ander bosvak om bij de andere hutten langs te gaan of om water te halen bij de pomp. Men moest de hele dag fluisteren en zat boven op elkaar, wat wel eens leidde tot irritaties en spanningen. Sommige bewoners kregen wat wel de ‘boskolder’ werd genoemd : mensen die zenuwachtig werden, hun emoties niet onder controle hadden en angstig, agressief of druk gedrag gingen vertonen.
Op de hoek van de Pas op-weg en de Tongerenseweg staat Huize Pas-op, dat dienst deed als voedsel opslagplaats en behandelkamer voor de tandarts van de onderduikers. Ook het water kwam eerst hier vandaan uit een waterpomp in de tuin. Later werd dus in het kamp zelf een waterpomp geslagen. In april 1944 werd het Pas Op-kamp in allerijl leeggehaald, omdat iemand was opgepakt die een filmrolletje met foto’s van het kamp bij zich had. Voor de zekerheid werd het hele kamp ontmenst. Na vier weken leek de kust weer veilig en betrokken de bewoners weer het kamp.
De ontdekking : Op zondag 29 oktober 1944 stak een veertienjarige jongen de brandgang over om bij de waterpomp water te halen. Twee SS-ers, die aan het jagen waren, zagen hem. Ze losten enkele schoten ; de redding voor 79 van de 87 mensen die er op dat moment ondergedoken zaten. Zij werden gealarmeerd door de schoten en vluchtten de bossen in !
Bij de ingang van het Verscholen Dorp staat een gedenkteken ter herinnering aan zijn oprichters.
Ter nagedachtenis aan de acht mensen die gevangen en vervolgens gefusilleerd werden is dit monument geplaatst aan de Tongerenseweg. Zelfs een kind in de leeftijd van zes jaar werd slachtoffer. noot # De dagen na de ontdekking werd er flink door de Duitsers gepatrouilleerd. Zij waren verrast ; ze hadden alles verwacht, behalve een complete nederzetting. Na de ontdekking gooiden ze handgranaten in de hutten. Van de oorspronkelijke schuilplaatsen is dan ook niets meer over. In vak 1, waar de waterpomp stond, geven nagebouwde hutten vandaag de dag een goede indruk van de situatie toen. Wat een indrukwekkend verhaal nietwaar. Ik heb daar best wat lang halt gehouden, bekeken en mijn gedachten laten gaan. Ongelofelijk , eigenlijk een verhaal wat vele anno 2020 denk ik niet weten .
Na het indrukwekkende bezoek aan het Verscholen Dorp vervolg ik mijn weg en ga op weg terug richting Nunspeet. Ik ben inmiddels ver over de helft van deze tocht en krijg langs de bospaden een beetje oog voor de natuur, de herfst is in aantocht dat is te zien aan de zwammen en paddenstoelen die her en der uit de bosgrond beginnen te komen.
Twee kilometer voor het einde van deze tocht moet ik nog een lusje lopen om de Zandenplas. Dit blijkt een grote recreatieplas nabij Nunspeet. Gegraven in de jaren 60 , het verkregen zand werd gebruikt bij de aanleg van rijksweg A28 Amersfoort – Zwolle. Het wordt hoofdzakelijk gevuld met regenwater en water uit een kleine wel. Inmiddels zie ik aan de borden bij een uitgang dat het gebied door de gemeente inmiddels is ‘verkwanseld’ en geprivatiseerd. Duidelijk te zien aan de prijzen die er gehanteerd blijken te worden op mooie zomerdagen als de ‘recreant’ hier zijn auto wil parkeren. Eigenlijk schandalig hoe project ontwikkelaars, in dit geval LeisureLands, dit soort natuurgebieden tot ” eigendom ” maken.
Via een chique wijk aan de rand van het centrum van Nunspeet kom ik even over 14.00 uur terug op de P&R waar de auto staat. Garmin zegt 23.4 km gelopen kilometers, weer wat meer dan de route in mijn Westerborkgids aan geeft. Waarschijnlijk ontstaan bij het ‘fout’ lopen eerder deze dag in het bos na Vierhouten. Maar niet getreurd, het was een heel indrukwekkende etappe, het bezoek aan het Verscholen Dorp heeft heel veel indruk op mij gemaakt. En het fantastisch mooie na-zomerweer maakte deze dag compleet, met 26 graden wandelen eind september.
1 maart 2021 ; nog steeds de Corona malaise om ons heen, maar door het fraaie voorjaarsweer van deze dag toch weer besloten om mijn wandeltochten over het Westerborkpad te gaan vervolgen. Vandaag de etappes Nunspeet – ‘t Harde – Wezep. Om 08.40 mijn auto geparkeerd op de P&R en 08.45 gestart. Onder een grijze lucht en een buitentemperatuur van slechts 4 graden passeerde ik vrijwel direct een veldje met krokussen, het voorjaar kondigt zich aan … heerlijk want dan kunnen we nog vaker naar buiten. De route stuurt mij langs een chique villawijk en aan de rand van de bebouwde kom passeer ik een oorlogsmonument. Ik stop er in gedachten even bij en lees de namen, weer opmerkelijk als op zo velen monumenten veel jonge leeftijden onder de slachtoffers. Weer wat verderop verlaat ik Nunspeet. ( klik op foto voor vergroting )
klik op de foto’s voor vergroting…, Ik verlaat de bebouwde kom en bereik het Belvéderebos. Ik heb het geluk dat ik vrij snel in een bosrijkgebied terecht ben gekomen want er staat een schraal koud oostenwindje. Hier tussen de bomen valt het weg dat scheelt aanmerkelijk in de gevoels temperatuur. Maar er is iets wat ik vervelender ervaar en dat blijkt de markering in dit gedeelte van deze route te wezen. Door het ontbreken van markeringstekens loop ik direct al verkeerd. Tot mijn verrassing kom ik in dit gedeelte wel tekens van het Zuiderzeepad tegen en besluit ze in ieder geval maar te volgen want dat geeft mij het idee op een wandelroute te lopen. Heel af en toe gelukkig dan plotseling toch een Westerborkpad markering al zijn deze dan nog wel het oude logo. Dat verklaard dus dat er in dit gedeelte van de tocht weinig tot niets gecontroleerd wordt door de wandelorganisatie.
Ik moet goed blijven lezen en zo nu en dan krijg ik gelukkig wel de indruk dat ik op de goede route loop. Ik heb nu ongeveer 6 kilometer gewandeld en passeer een “monumentale” schaapskooi. Het ligt er verlaten bij, waarschijnlijk omdat de schapen elders op stal liggen want de lammerentijd breekt immers aan.
klik voor vergroting op de foto ; rond het middaguur ben ik zojuist ‘t Harde gepasseerd. Nog meer mazzel want de zon breekt door, een mooie blauwe lucht verschijnt boven mijn hoofd en je voelt het direct aan de temperatuur. Het scheelt meteen “een trui” en de buiten temperatuur loopt op naar 9 – 10 graden, heerlijk wandelweer voor in een bosrijkgebied ! De zelfgemaakte broodjes “bal” smaken mij voortreffelijk en het toetje word banaan. Genoeg calorieën om weer verder te gaan !
klik voor vergroting ; ik bereik een groot zandstuifgebied, in talloze natuurbeschrijvingen over de Veluwe wordt dit gebied als “pareltje” beschreven. Juist omdat de lucht nu breekt, het grijs wordt verdreven door de opkomende zonneschijn en terwijl ik er doorheen loop krijg ik een nog mooier beeld van dit gebied.
Maar ook hier moest ik weer opletten, geen markering te ontdekken en op goed geluk en gevoel stak ik de overigens fraai ogende zandvlakte maar over. En helemaal aan het einde, boven op een bosrand ontwaar ik zowaar een markeringsteken. Toevallig goed gelopen …. Maar bovenal was het een fraai gebied om te bewonderen, samen met het zandverstuivingsgebied staat het vol met dennenbossen en heide met jeneverbes.
klik voor vergroting ; Een volgende verrassing in mijn wandelroute van die dag was de plotselinge passage door het Landal vakantiepark ‘t Loo. Ik kwam volgens mijn routeboekje aan de achterzijde van het park door een klaphekje binnen en moest volgens de route dwars over dit vakantiepark mijn weg vervolgen langs een meer, het grote restaurant en receptie gebouw naar de uitgang bij de hoofdingang. Best wel verbaasd was ik over de bezetting van de overigens fraai uitziende huisjes, bijna allemaal vol ?? … en dat in corona tijd ?? Of was het al vakantietijd voor deze regio ???
En weer gaat het fout met de route beschrijving ; na het vakantiepark en net buiten het buurtschap ‘t Loo moet ik via een krap klaphek een natuurreservaat door kruisen … maar ook hier weer helemaal geen markeringen te vinden, ik volg maar het pad waar ik op beland ben …. en wat denk je wat… na 15 minuten lopen sta ik plots weer voor de provinciale weg die ik bij dat hekje verlaten had ?? Één opluchting echter wel , in het stukje geen everzwijn ontmoet zoals er op het waarschuwingsbord vermeld stond. ( klik voor vergroting )
Berkenbomen en mooie zandpaden ik heb het deze wandel dag in het 300 hectare grote natuurgebied de Haere allemaal kunnen zien. Zeker in het tweede deel , na ‘t Harde in de regio bij ‘t Loo en rond Oldebroek liep ik te genieten want vanaf die periode was er volop zonneschijn.
klik voor vergroting ; de doorkomsten plaat mag natuurlijk niet ontbreken.
Half drie in de middag, de etappes zitten erop ; 25 km volgens de Garmin om mijn hals. Even voor negen uur deze ochtend gestart vanaf de P&R bij station Nunspeet. Ondanks het vele ontbreken van markeringen een prachtige tocht kunnen lopen. Hoofdzakelijk door bosrijkgebied. Het “smaakt’ weer naar meer… de volgende etappes worden van Wezep via Hattem naar Zwolle. Ik houd jullie allemaal op de hoogte !!
Ik vervolg het Westerborkpad op 8 maart 2021 en parkeerde mijn auto op de P&R van het station in Wezep waar ik een week eerder met een etappe was gestopt. Vandaag de etappes van Wezep via Hattem naar Zwolle. Het weer is droog echter een grijs bewolkte lucht boven mijn hoofd en een frisse buitentemperatuur van slechts 5 – 6 graden maar prima wandelweer als je jezelf een beetje warm aankleed. Ik vertrek net na half negen en ik ben vrij snel de bebouwde kom van Wezep uit en bereik het Wezepsche heide gebied. Hier in het bosgebied blijkt het opnieuw een drama met de markeringen. Op de gok loop ik het heidegebied op en met wat mazzel tref ik drie lokaal bekende wandelaars die mij de richting van Hattem kunnen wijzen. Toch wel weer slordig dat er in dit gedeelte vele markeringstekens ontbreken. Door constant in het routeboekje te lezen kom ik toch verder. ( klik op foto voor vergroting )
Midden op de heide passeer ik een klein oorlogsmonument. Op het houten paaltje staat het verhaal beschreven dat er op deze plek een noodlanding van een Engels gevechtsvliegtuig heeft plaats gevonden en dat wonderwel de piloot het heeft overleeft ! klik op de foto voor vergroting.
Na het “spoorzoeken” en de uitleg van de drie passerende wandelaars bereik ik vanuit het gebied het Geldersch Landschap na 7 km wandelen Hattem maar op de rand van de bebouwde kom gaat de route direct rechtsaf het Landgoed Molecaten op. Op nieuw een fraai bosrijk gebied. Het landgoed is 150 ha groot.
– klik op foto voor vergroting – Tussen de bomen door ontwaar ik een prachtig landhuis. Het blijkt Huis Molecaten te zijn. Het fraaie huis is ooit gebouwd ( rond 1646 ) in opdracht van heer Johan van Keppel, deze was van 1610 tot 1691 Schout van Hattem. Vele families, o.a de familie Van Heeckeren van Molecaten en allemaal uiteraard met dubbelen namen hebben hier ooit gewoond. Echter eind jaren ’80 werd het huis verkocht aan de verzekeringsmaatschappij AMEV. Later werd dat ASR. In 1990 is het helemaal gerenoveerd. Thans wordt het particulier verhuurd.
Iets verderop in het bosgedeelte passeer ik een watermolen. Deze is jarenlang in het bezit van de families geweest die het landhuis bewoonde. Het had trouwens de functie van korenmolen maar jarenlang schijnt het rad ook gebruikt te zijn geweest om elektriciteit voor het huis op te wekken.
Vlak er tegen aan ligt de herberg Molecaten. Een chique ogende eetgelegenheid die nu met deze corona pandemie er stil en verlaten bij staat. Benieuwd of de eigenaar deze narigheid zal overleven, immers de horeca gelegenheden zijn nu al maanden op slot !
= klik op foto voor vergroting = Ik heb na 10 km wandelen slingerend over een stuk IJsseldijk , waarbij ik in de uiterwaarde zowaar de eerste ooievaar van dit vroege voorjaar zag zitten, het centrum van het stadje Hattem bereikt. Voor mij staat de enige overgebleven Dijkpoort van Hattem. De enige nog overgebleven stadspoort uit de 14 e eeuw. In 1908 nog opmerkelijk gerestaureerd en toen heeft de architect er ook de opvallende hoektorentjes op laten zetten. Rechts naast de toren staat een wit huisje. Hier woonde ” de stads vroedvrouw”, de stad betaalde haar om arme gezinnen gratis te helpen bij bevallingen.
= klik op plaat voor vergroting= Middels een houten bruggetje bereik ik het gedeelte wat vroeger de vesting is geweest. Ik moet volgens de route beschrijving onderdoor het Daendels poortje. Volgens overlevering zou op deze plek de heer Daendels ” zijn liefje ” hebben geschaakt en ontvoerd. Herman Willem Daendels ( 1762 ) was in die tijd een Nederlands Patriot. Van 1807 tot 1810 was hij gouveneur- generaal in Nederlands Indië . Zijn liefde Aleida van Vlierden was echter de dochter van een Oranjeklant! Vandaar natuurlijk het verhaal van ontvoering.
= klik op foto voor vergroting = Via een zanderig wandelpaadje gaat de route verder en net buiten het centrum tref ik weer een oorlogsmonument. Het blijkt het Fusillade monument van Hattem. Op deze plek zijn een aantal mensen gefusilleerd. Het monument ligt er anders bijzonder onverzorgd bij, zelfs de namen van de slachtoffers zijn haast niet meer te lezen. ( noot : éénmaal thuis heb ik de foto en een bericht naar de gemeente Hattem gestuurd met mijn bevindingen en geschreven dat ze zich moeten schamen om het monument er zo bij te laten staan. Nog geen uur later heb ik al antwoord ; op de eerst volgende raadsvergadering in april van de gemeenteraad wordt mijn schrijven als ingekomen stuk behandeld ! Prachtig toch en ik ben benieuwd of de gemeente Hattem het onderhoud weer op gaat pakken. aanvulling : 12 april 2021 bericht gekregen uit Hattem ; de slechte staat van het monument is besproken in de raadsvergadering van j.l. april en prachtig nieuws het monument wordt opgeknapt en het bankje vervangen !! Waar een brief schrijven goed voor is # trots.
= klik voor vergroting = Ik loop inmiddels onderaan de IJsseldijk verder richting de spoorbrug genaamd de Hanzeboog. Naast de spoorbrug loopt ook een fietspad en via dat pad moet ik dus de IJssel oversteken. Even verderop zie ik al de contouren van Zwolle. De Hanzeboogbrug, een zogenaamde vakwerkbrug, verbind de spoorlijn Utrecht – Kampen en Lelystad – Zwolle over de rivier de IJssel, iets verderop liggen nog twee bruggen. Deze brug is in juni 2011 geopend. De lengte is 920 meter, de hoogte 14.5 meter. Doorvaarthoogte voor de scheepvaart is 9.00 meter en de brug heeft twee sporen.
= klik voor vergroting = Zo als ik al schreef er liggen eigenlijk drie bruggen op deze plek vlak naast elkaar over de IJssel. Deze “oude” IJsselbrug waar ik vervolgens onderdoor moet lopen heeft een grote geschiedenis. De brug verbind Zwolle en Hattem. Voor dat de brug er lag was er een veerdienst , het Katerveer. Deze brug werd opengesteld in 1930 en toen verdween gelijk de veerdienst. Oorlogsverleden ; 10mei 1940 werd het hoofdgedeelte door het Nederlandse leger opgeblazen om de opmars van de Duitsers te remmen. ( het herstel duurde bijna 3 jaar tot januari 1943. In 1945 werd de brug weer opgeblazen nu echter door het Duitse leger om het de oprukkende geallieerden troepen moeilijk te maken. Echter er werd tijdelijk een baileybrug aangelegd, en op 4 oktober 1947 werd de brug uiteindelijk opnieuw heropend. Weer iets verderop ligt de nieuwe IJsselbrug in de A28.
Nadat ik onder de IJsselbrug ben door gelopen kom ik op de stadsgrens van Zwolle aan bij de Katerveerse sluizen.
= klik op plaat voor de vergroting = De Katerveer sluizen liggen aan de uitmonding van de Willemsvaart in de IJssel. Vroeger eigenlijk ontwikkeld om te concurreren met de Hanzestad Kampen. De kleine sluis stamt uit 1818, de grote sluis en beide ophaalbruggen 1873. Het sluiswachtershuis sinds 1950. In 1988 vond er nog restauratie plaats aan de grote sluis en in 1995 is de kleine sluis nog gerestaureerd. Beroepsvaart was er toen allang niet meer omdat de schepen steeds groter werden, dus te groot voor het kanaal.
= klik op foto voor vergroting = Rond de klok van 13.00 uur heb ik Zwolle bereikt. Garmin om mijn hals geeft 17.5 gelopen kilometers aan . Ver genoeg voor vandaag en ik heb weer veel kunnen zien onderweg. Ook een erg leuk moment in het centrum van Zwolle, tijdens het oversteken van een straat stopt er een auto, het raampje aan de bestuurderskant gaat open en een glimlachende mevrouw roept naar mij ; meneer liep u daarstraks niet bij het Molencaten gebied ? ( bijna 9 km terug in mijn route ) …. Ugh… jawel zeg ik beduusd, ja zie je wel roept zij terug ; ik herken u aan de mooie hoed !! Dat zijn toch echt leuke momenten hé tijdens een wandeltocht.
= klik op de plaat voor vergroting = Inmiddels ver over de helft van het Westerborkpad. Inmiddels 216 van het 342 kilometer lange pad overbrugt. Ik blijf maar hopen dat de horeca onderweg toch weer snel open zal mogen gaan, in ieder geval de terrassen want dat maakt het rusten onderweg een stuk gezelliger ! Nog vier etappes te gaan, twee best wel grote van 26 km elk. Die ga ik plannen in een week waarbij ik bijvoorbeeld bij “vrienden van de fiets” zal kunnen overnachten. De laatste etappe van Hooghalen naar het voormalig Kamp Westerbork gaat zoon Mark samen met mij volbrengen want ook hij is erg geïnteresseerd in deze geschiedenis. Tot ziens kan ik nu zeggen tegen de Veluwe, dit prachtige natuurgebied heb ik dus doorkruist. Met de aankomst in Zwolle heb ik dus inmiddels de provincie Overijssel bereikt !
We schrijven inmiddels september 2022, ik pak de draad weer op en vervolg mijn routes op het Westerborkpad. Ik heb besloten om in een wandel 3 -daagse een aantal etappes te gaan volbrengen. En daarbij zal ik op twee adressen van de Vrienden van de Fiets, maar zeker ook van de wandelaars gaan overnachten. Als eerste en meteen de langste etappe van deze drie dagen loop ik van Zwolle via Lichtmis naar Staphorst. De weersberichten zien er goed uit en dat moet de wandelaar dus meteen waarnemen ! ( klik op plaat voor vergroting )
In alle vroegte met de auto vertrokken naar Zwolle. Bij het station waar mijn tocht weer verder zal gaan is een grote P&R parkeerplaats ingericht. Wel een nadeel dat er op deze P&R betaald moet worden ?! Want bij vele van dergelijke parkeer locaties in de kleinere gemeenten is het gratis ! Maar goed om 08.30 uur geparkeerd en over 3 dagen zal ik hier met de trein terug keren. Zwolle blijkt tot mijn verbazing best wel een mooi centrum te bezitten. De route gaat eerst onderdoor de Sassenpoort ( later meer hierover ) prachtige parkjes en langs een ‘omgebouwde ( met appartementen ) watertoren. Ik kom ook door de P.C. Hooftstraat op het huisnummer 18 woonde de familie Noordhoff, de woning was bijna drie jaar lang een schuilplaats voor onderduikers. De onderduikers sliepen in de kelder of op de zolder maar mochten overdag vrij door het huis bewegen. Met uitzondering in de woonkamer die aan de straatzijde was gelegen. De verbazing van de buren was groot toen op 14 april 1945, de Bevrijdingsdag van Zwolle, maar liefst 14 onderduikers uit de woning te voorschijn kwamen, niemand had dat gemerkt ! Vervolgens loopt de route verder langs een stadsmolen en net buiten de bebouwde kom van Zwolle passeer ik het stadion van voetbalvereniging PEC-Zwolle.
Net buiten Zwolle krijg ik een enorm saai fietspad voor de voeten. Als maar rechtdoor langs een groot industriegebied. Ook een blokkendoos Ikea genaamd. Af en toe een rotonde maar het routeboekje stuurt mij zeker 2.5 km recht uit over een fietspad waarover mij zo vroeg in de morgen niemand over passeert. Eenmaal in het buitengebied kom ik tussen de weilanden en hier is meteen het conflict van onze boeren met de regering zichtbaar. In dit agrarisch gebied leeft de problematiek duidelijk meer dan bij mijn omgeving in Zuid Holland. Ik nader hier ook de spoorlijn waarlangs mevrouw Sonja Wagenaar- van Dam in 1944 door een sprong uit de trein ontsnapt aan deportatie. Op 3 september 1944 vertrok het laatste transport vanuit Westerbork naar Auschwitz, een transport dat – tegen de gewoonte in – niet via Nieuweschans reed. Met een gesmokkeld zaagje werd een gat in de houten wagonwand gemaakt. Acht jonge mensen waaronder Sonja waagden de sprong en overleefden en vonden allen een veilig onderduikadres. ( klik op plaat voor vergroting )
Op weg naar Lichtmis gaat het met de markeringen verkeerd. Op de zandpaden waar trekkers af en aan passeren die de maisvelden aan het leeghalen zijn blijken er op de kruisingen die ik nader geen tekens te staan. In de verte ontwaar ik de voormalige watertoren van Lichtmis, die kun je van heel ver uit zien steken boven de weilanden. Ik besluit dus maar die richting aan te gaan houden zover dat mogelijk is. Maar gelukkig tref ik eerst een bankje langs een maisveld aan en besluit even te rusten want mijn garmin geeft al 13 gelopen kilometers aan. De voormalige watertoren is een ontwerp van architect Hendrik Sangster, de toren is gebouwd in 1932 en had een waterreservoir van 400m3 en is 29.5 meter hoog. De toren domineert het boerenlandschap van Lichtmis. Vanaf 1990 werd de toren in opdracht van ondernemer Hennie van der Most verbouwd tot restaurant en hotel de Koperen Hoogte dat er sinds 2001 in zit, na een korte onderbreking in 2015 sedertdien met een andere exploitant. Maar goed dat ik de route richting de toren heb aangehouden want weer een half uurtje verder tref ik plots weer de rood-witte markeringstekens op paaltjes langs de weg en bereik ik inderdaad het buurtschap Lichtmis. De toren staat langs de snelweg A28 en hier tref ik ook de enige horeca gelegenheid op deze etappe tussen Zwolle en Staphorst. Dus meteen maar waargenomen want ik ben nu op de helft van de etappe die ik deze dag zou afleggen.
Best wel opmerkelijk dat dit heerlijke Texelse biertje in Drenthe verkrijgbaar blijkt ! Ik besluit even langer te rusten want zojuist passeert er een kort regenbui -tje. De uitsmijter smaakt mij trouwens heerlijk.
Op weg naar Staphorst in het laatste gedeelte van deze eerste wandel dag. De route brengt mij weer langs de spoorlijn. Inmiddels heel vertrouwd want deze staat immers symbool op dit wandelpad over de Jodenvervolging in de Tweede Wereld oorlog. Voor ik Staphorst aan het eind van de middag ga bereiken passeer ik eerst een bosrijk gebied. Hier was in het nog jonge Staatsbos het werkvoorzieningskamp het Wijde Gat. Dit kamp had een capaciteit van 96 bedden. De mannen uit dit kamp werden vooral ingezet bij de ontginning van het heidegebied in de buurt. Ook hebben ze gewerkt aan de aanleg van het Staatsbos. Op 10 juli 1942 kwam de eerste groep Joodse mannen in het Wijde Gat aan. Rond half vier nader ik de bebouwde kom van Staphorst. Via een groot bedrijven terrein ga ik op zoek naar het logeeradres voor deze avond. Om 17.15 uur bereik ik het adres van familie Harkema en ik heb deze dag maar liefst 30.2 km afgelegd. Ik word bijzonder gastvrij ontvangen en krijg een prima kamer toegewezen. Er is zelfs een gastenkamertje ingericht met kleine koelkast , magnetron en een informatierek tegen de wand met allerlei foldermateriaal over Staphorst en de wijde omgeving. Mevrouw Harkema komt vertellen dat zij de volgende dag met een grote groep Staphorsters al heel vroeg naar Prinsjesdag in klederdracht zal afreizen. Ik krijg een complete uitleg over de klederdracht die daarbij gedragen zal worden. Heel erg interessant om dit te vernemen. De volgende ochtend is het ontbijt voor mij gereed gezet in de gastenkamer en na het heerlijke ontbijt ga ik om 08.30 weer uitgerust verder.
Over Staphorst gaan natuurlijk vele verhalen en als je er zoals ik voor het eerst in je leven kennis mee maakt dan kom je ogen te kort. Heel fraai zijn de originele Staphorster boerderijen. Origineel hebben deze rieten daken en groene luiken voor de ramen en blauw geschilderde vensterbanken. Vlak naast het Staphorster museum staat een wel heel fraaie ( zie eerdere foto ). Boven de deuren tref je in het bovenlicht een levensboom. De levensboom is vaak van gietijzer en meestal wit van kleur. De boom heeft een symbolische functie. Met zijn wortels in de bodem en de takken gericht naar boven kan hij worden gezien als een verbinding tussen hemel en aarde. Vooral in protestantse kringen is de levensboom toegepast ter versiering van boerderijen en voorname burgerpanden. Vanuit die traditie kwam in de 19e eeuw de levensboom in het bovenlicht terecht, zoals bij de vele boerderijen hier in Staphorst.
Ik passeer in het dorpscentrum de kerk. Tot mijn grote verbazing en tegelijk glimlachend constateer ik dat er rondom de kerk zoveel fietsenrekken staan opgesteld waar ik meteen de gedachte bij krijg ; dat menig treinstation in ons land hier jaloers op zou kunnen worden. Werkelijk waar, voor ‘honderden’ fietsen is hier plek ingeruimd. Dat verklaard dus al een beetje waarom de gemeenschap van Staphorst bekend staat als een van de meest kerkelijke binnen Nederland en hun gesloten van karakter. De zondagsrust wordt sterk in acht genomen en de kerkdiensten in de protestantse kerken worden druk bezocht. Ik denk dus met de auto naar de kerk komen is ongepast ? Staphorst heeft de grootste hersteld hervormde gemeente van Nederland. Nagenoeg alle winkels en ja zelfs de snackbar zijn op zondag gesloten. Hier staat dus wat dat betreft de tijd echt wel stil. Een kwestie van respecteren en om rekening mee te houden denk ik maar zo.
Ook nog even terug komen op twee fantastisch mooie monumenten die ik tijdens de tocht passeerde, de Sassenpoort in Zwolle en de Meppeler toren. Zwolle is van oorsprong een vestingstad. Sinds 1230 bezit zij stadsrechten. In 1324 had roofridder Zweder, Heer van Voorst, de stad platgebrand. Spoedig daarna werd ze weer opgebouwd en ommuurd. Drie stadspoorten gaven toegang via land tot de stad : Sassenpoort ( links op de foto ), Diezerpoort en Kamperpoort. Na de Franse Tijd waren de verdedigingswerken overbodig geworden en werden de Kamperpoort en Diezerpoort afgebroken. De enige stadspoort van de Zwolse vestingwerken die bewaard is gebleven is de Sassenpoort uit 1409. De Meppeler toren ( rechts op foto ) is het grootste icoon van Meppel. Omstreeks 1437 is met de bouw begonnen. Hoelang de bouw geduurd heeft is niet terug te vinden, De bovenkant van de koepel ligt op 44.5 meter hoogte. De kosten voor onderhoud waren voor de kerkelijke gemeente erg hoog. Op 15 april 1863 werd de overdracht van de toren van de kerkelijke gemeente naar de burgerlijke gemeente geregeld. Op de tweede verdieping in de toren staat een oud weefgetouw opgesteld als herinnering aan het grote aantal wevers dat in Meppel woonde en werkte. Boven in de toren hangt het carillon, bestaande uit 47 grote en kleinere klokken. Het carillon is een geschenk van de Meppeler bevolking en een aantal Meppeler bedrijven als dank voor de bevrijding op 13 april 1945. Het carillon werd op 13 april 1949 in gebruik genomen. ( klik op plaat voor vergroting )
Op weg tussen Staphorst en Meppel ; dit kan ik gerust betitelen als wandelen in een ‘andere wereld’ ! In dit gedeelte van de tocht werd het mij maar al te duidelijk welke verschillen er dus zijn tussen het leven in de grote stad en of op het platteland / provincie. Eenmaal Staphorst uit ging mijn tocht over een slingerend fietspad van 6 kilometer naar Meppel. En net zoals bij mijn passage door Staphorst zelf maar nu ook in het buitengebied richting Meppel passeerden op dit vroege ochtend uur tientallen scholieren op de fiets. Het meest opvallende hierbij is dat iedereen maar dan ook iedereen wenst je goede morgen en of een goede dag !! De scooters die mij op de fietspaden in de randstad om de oren vliegen zie je hier dus niet, het aantal scooters wat werkelijk passeert is op één hand te tellen, een verademing ! ( klik op foto voor vergroting )
Ik heb na 6 km Meppel bereikt. Meppel is een gemeente en stad in het uiterste zuidwesten van de provincie Drenthe. In januari 2022 telde de gemeente 34.780 inwoners, waarvan ruim 30.000 in de stad Meppel zelf wonen. De oppervlakte bedraagt 58 m2 . Meppel is hiermee qua oppervlakte de kleinste gemeente van Drenthe. In het mooie centrum passeer ik een uitbundig versierde etalage van een bloemen – planten winkel. Weer wat verder zie ik een bakker Bart, een prima plekje om mijn eerste rust te houden met een heerlijk broodje en cappuccino. ( klik op plaat voor vergroting )
Net als in Zwolle liggen er ook in Meppel vele ‘struikelstenen’ in diverse straten die ik in de route passeer. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn bijna alle Joodse inwoners van Meppel door de Duitse bezetter naar de concentratiekampen vervoerd en hebben daar het leven gelaten. Van de 250 Meppelse Joden kwamen er 232 om en keerden slechts 18 terug.
Na Meppel ga ik op weg richting Koekange. Het mooie weer houd volgens de weerberichten aan maar er is een kans op een lokale regenbui zegt ‘buien – radar’ . Ik nader het buurtschap Rogat na 11 km wandelen. De gids vermeld dat er in dit gedeelte van de route ook maar één horeca rust gehouden kan worden. Deze ligt iets buiten de route maar omdat er volgens buien radar een ‘plaatselijk bui -tje’ aan zit te komen besluit ik om maar even een stukje van de route af te wijken en ik bereik het truckers restaurant de Raket. Waar die naam vandaan komt weet ik echt niet maar het was er best rusten = precies op het moment dat het voorspelde bui -tje regen ( 20 minuten ) inderdaad naar beneden kwam = .
Na regen komt zonneschijn, zo ook hier nabij Rogat. Het is weer droog en ik vervolg mijn weg. Met enige verbazing zag ik intussen op de ANWB borden die ik zo nu en dan passeerde ook de plaatsnaam Ruinerwold verschijnen. ‘K wist niet dat het dorp dus hier in dit gebied ligt. Wereld nieuws nog niet zolang geleden geweest. Ik ga echter verder richting Koekange en passeer een voormalig tolhuisje. Met een indrukwekkende boom voor de woning. Het blijkt het vroegere tolhuis de Knijpe. Wie in vroeger dagen onderweg was, moest geld bij zich hebben om een tolhuis te passeren. De tarieven stonden meestal op een bord ( op mijn bovenstaande foto wit zichtbaar links van de boom op de muur naast het raam ). Veel wegen en vaarten waren vroeger in eigendom van, of werden gepacht door particulieren, die tol hieven om aan inkomsten te komen. Het kleine huisje staat aan de Wetering, een oude doorgaande weg langs de vaart. Het water naast de weg heeft oorspronkelijk ook de naam van Wetering. Later zal de naam wijzigen in Hoogeveensche Vaart. ( klik op plaat voor vergroting )
Over een aantal landwegen zonder fietspaden gaat het richting Koekange. Hier heb ik mijn volgend overnachtings adres. Ook dit adres ligt iets buiten mijn Westerbork route maar de afstand van ongeveer 2 km is te verwaarlozen. Tegen half 5 nader ik het adres en op het fietspad waar ik op loop komt een mevrouw aan gefietst. Zij roept mij enthousiast toe ; u moet Fred van der Horst zijn …., < uitkijk op post hadden we bij de Marine geroepen ! > Fantastisch ontvangst zeg, en een heel leuke kennismaking. Vervolgens stapt Marlène, zoals mijn tijdelijke hospita heet, van haar fiets, stelt zich voor en lopen we gezellig kletsend het laatste stukje naar het ‘logeeradres’. Opnieuw ben ik verrast en verwent ; een prachtige woonboerderij en een heel gastvrije familie Marlène en Henk Vaessen. Het kan allemaal niet op en ik mag aanschuiven voor een heerlijk spinazie lasagne, het voelt, net als de vorige dag in Staphorst, alsof je bij familie op visite bent. Echt waar onvergetelijk en het blijkt maar eens weer hoe gastvrije mensen er onder ons leven. Leuke verhalen en heerlijke lasagne maken dit weer tot een top wandel dag !
Een prachtige foto waarbij zichtbaar is dat ik tijdens deze tocht geboft heb met prachtig na -zomer weer. klik voor vergroting
In alle vroegte rond 08.30 op weg voor dag drie, Koekange naar Hoogeveen ( 17 km ). In een prachtig zonovergoten landelijk panorama. Al dat stikstof gezeik mag van mij op zo’n wandel dag gestolen worden en ik denk daarbij maar aan één ding ; zonder boer geen voer ! Begrijp niet dat die sukkels in het Haagsche pluche dit niet willen begrijpen !! klik op plaat voor vergroting
09.00 op weg naar Echten en kijk eens naar die blauwe lucht boven mijn hoofd .
Al eerder gememoreerd deze tocht is ontstaan ter nagedachtenis aan de Jodenvervolging tijdens de tweede wereldoorlog , indrukwekkende verhalen komen tijdens deze tocht naar boven en deze tocht heeft niet voor niets de ondertitel ‘in het spoor van de Joden vervolging’. Dus kom je ook veel plaquettes tegen onderweg. Hierboven op mijn foto ook twee indrukwekkende ; van twee families, Noordhoff en Floksta , die met gevaar voor eigen leven onderduikers de kans gaven uit handen van de bezetter te blijven ! klik op plaat voor vergroting
Onderweg, ja dat was ik en ik heb weer heel fraaie momenten tijdens mij tocht gekend. Een veld met meerdere ooievaarsnesten in een groot veld, een ooievaars nest boven op een hoogspanning portaal van de spoorbaan Meppel – Groningen. De ochtend mist bij mijn vertrek bij het logeeradres in Koekange, het paartje op een regenton bij een sjieke paarden fokkerij en monumentale boerderijen in het dorp Echten.
De namen plaat van de doorkomst plaatsen, bij de meeste doorkomsten was ik daar voor de ‘eerste maal’ .
Na drie dagen wandelen bereik ik station Hoogeveen. Opnieuw een traject van het indrukwekkende Westerborkpad volbracht. Nog 44 km zijn er te gaan om het pad te volbrengen. Ook de etappe Hoogeveen – Beilen zal ik over niet al te lange tijd gaan ondernemen. De allerlaatste etappe van station Beilen naar Westerbork komt daarna in beeld. Die zal ik waarschijnlijk op verzoek samen met zoon Mark gaan lopen …
Dit was het resultaat; 70 km in drie heerlijke wandeldagen , wel opmerkelijk een joekel van een blaar onder mijn rechter voet. Niet eerder vertoond en vraag mij dan ook af of dit met mijn schoenen te maken heeft ??
Hoe tof is dat inderdaad ; een woord van dank aan de familie Harkema in Staphorst en familie Vaessen in Koekange voor hun ongelofelijke gastvrijheid tijdens de overnachtingen bij mijn tocht. Vijfsterren accommodaties voor de wandelaars die overnachtingen zoeken tijdens tochten op het Westerborkpad !! klik op plaat voor vergroting verslag wordt vervolgd

4 Replies to “het Westerborkpad”

  1. Dat is fantastisch nieuws! Tonny Keizer heel erg bedankt dat u er aandacht in de raadsvergadering aan hebt kunnen en willen geven. Nu hoop ik ook dat de teksten in het monument weer zichtbaar (leesbaar) zullen worden. Ik weet nu zeker dat het monument in de toekomst de aandacht zal krijgen die het verdient.

  2. Fred,

    Ik heb aan de gemeenteHattem een paar vragen gesteld naar aanleiding van jouw ingezonden brief. En vanmorgen een ik denk zeer bevredigend antwoord gekregen. Ik weet niet of je dat zelf op de gemeente site kunt lezen anders krijg je het wel van me. Samenvattend er wordt periodiek en zeker voor 4 mei schoon gemaakt. De bank wordt vervangen.

  3. Met dit prachtige na-zomerweer de smaak te pakken maandag naar het verscholen dorp bij Vierhouten ( etappes 14 en 15 )

Geef een reactie

Jouw e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.